هادی مسعودی فر - استادیار گروه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)
فاطمه نعیمی شامل - دانشجوی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دامغان، دامغان، ایران

افزایش بهره مندی از مناطق دریایی و آبراهه های بین المللی در استخراج، تولید و حمل و نقل نفت منجر به بروز نگرانی های جدی در قبال اعمال مکانیزم های پیش دارنده حقوقی-زیست محیطی جهت حفظ و نگهداری از محیط زیست دریایی شده است. در این راستا تاکنون مسئولیت بین المللی درخصوص محیط زیست و آسیب های احتمالی بر آن تنها متوجه تعهد دولت ها بوده است و این در حالی است که عملا بهره برداری از دریا و محیط آن توسط شرکت های چندملیتی صورت می پذیرد. بر این اساس، در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی تنظیم گردیده است این سوال اصلی مطرح می باشد که آیا انتقال مسئولیت از دولت ها به شرکت های چندملیتی ممکن است؟ و اصل «پرداخت آلوده ساز» چگونه می تواند به تحکیم مسئولیت پذیری زیست محیطی شرکت های چندملیتی در صنعت نفت کمک نماید؟ در بحث این ارتباط مشخص شد که دولت ها توانسته اند با بلوک ساختن حساب مالی شرکت های متهم به خسارت های زیست محیطی دریایی از طریق مکانیزم های موجود در اداره خزانه داری ملی، جبران خسارت را امکان پذیر نموده و به تبع آن اعمال اصل پرداخت آلوده ساز در خسارت زدایی از صنعت نفت را فراهم آورند.

آبراهه های بین المللی, محیط زیست دریایی, مسئولیت بین المللی, خسارت های زیست محیطی