سیف الله امین - دانشیار بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
علیرضا سپاسخواه - استاد بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز
بهداد کشمیری پور - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بخش آبیاری دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز

اطلاعات باران نگارها با فاصله زمانی کم مورد نیاز محققین و کارشناسان می باشد، لیکن به دلیل هزینه زیاد تاسیس، نگهداری، و دیده بانی در بسیاری از نقاط دنیا کمبود اطلاعات وجود دارد. از این رو لزوم داشتن اطلاعاتی در مورد بارندگی و الگوی توزیع زمانی شدت آن در حوضه های بدون آمار و ارائه این الگوها مد نظر پژوهشگران مختلف قرار گرفته است. در این پژوهش داده های بارشهای بیش از 10 میلی متر با مدت زمان 3، 6، 12، 18، و 24 ساعت از چهار ایستگاه باران نگار استان فارس با فواصل 15 دقیقه ای استخارج و از نظر آماری تحلیل شد و منحنی بدون بعد تجمعی (Percentage mass curves) آنها ارائه گردید. با توجه به اینکه در کدام چارک زمانی (25% مدت بارش هر بارندگی) حداکثر مقدار بارندگی باریده است بارشها به چهار گروه چارک اولی تا چهارمی دسته بندی شد و سپس با توجه به این که بارندگیها در کدام یک از 50% زمان بارش بیشترین مقدار را داشته است به بارشهای نیمه اولی و نیمه دومی نیز تقسیم شدند. از روشهای آماری ناپایامتری و برازش با بهترین توزیع آمار، احتمال 10 تا 90 درصدی وقوع بارندگی در هر چارک و نیمه تعیین و منحنی های بدون بعد آنها ارائه گردید. به دلیل عدم وجود احتلاف معنی دار بین پنج مدت زمان بارش اشاره شده و ایستگاه های مورد استفاده، کلیه بارشها (387 بارش) در چهار گروه چارکی و دو گروه نیمه ای دسته بندی و با روش آماری ناپارامتری و برازش با توزیع های مناسب آماری منحنی های مربوطه ارائه گردید. تحلیل آماری، یک نواختی توزیع داده ها را در گروه های مزبور تایید نمود. لذا استفاده از یک منحنی خاص چارکی یا نیمه ای در حوضه های بدون آمار مشابه با شرایط آب و هوائی ایستگاه های موضوع پژوهش میسر است. تحلیل آماری 387 بارندگی نشان داد که به علت تنوع آب و هوائی استان فارس امکان برازش یک منحنی به کل داده ها به عنوان یک منحنی مصعرف برای این استان وجود ندارد.