سعید عیسی زاده - دانشیار اقتصاد دانشگاه بوعلی سینای همدان
مسعود صوفی مجیدپور - دانشگاه آ ازاد عضو هیات علمی

هدف این مقاله، تجزیه بهره وری کل عوامل تولید به پیشرفت تکنولوژیکی، تغییرات کارایی فنی، کارایی تخصیصی و اثرات مقیاس در صنایع تولیدی ایران است. بدین منظور، مدل مرزی تصادفی در دوره ۹۳-۱۳۷۹ برای ۱۳۵ صنعت تولیدی برآورد شد. یافته ها نشان داد پیشرفت تکنولوژیکی در ۲۱ گروه صنعتی به طور متوسط سالانه حدود ۱۲ درصد رشد داشته است. در زمینه کارایی فنی، بیشتر صنایع تولیدی در استفاده از تکنولوژی­های موجود ضعیف عمل کرده­­اند یا به لحاظ فنی ناکارا بوده اند. یافته های عامل سوم نشان داد صنایع تولیدی ایران از اثرات مقیاس بهره برده­اند. در زمینه کارایی تخصیصی نیز به غیر از گروه بازیافت، تمام گروه­ها رشد منفی را تجربه کرده­اند. در نتیجه، در میان عناصر بهره­وری کل عوامل تولید، کارایی تخصیصی شرایط نامطلوب­تری داشته و نشان دهنده این است که منابع در اقتصاد ایران به­ طور نامطلوب تخصیص می­یابد. بر اساس یافته ها، بهبود نظام تامین مالی، افزایش توان بخش خصوصی، بهبود فضای کسب و کار پیشنهاد می شود.

طبقه بندی JEL: L۶۰؛ O۱۴؛ D۲۴. واژگان کلیدی: بهره وری کل عوامل تولید, کارایی فنی, اثرات مقیاس, پیشرفت تکنولوژیکی, کارایی تخصیصی