نرجس صحرائیان - پژوهشگر پسا دکتری موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور
هادی مصلی نژاد - استادیار موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران
همایون حسین زاده صحافی - استاد موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

نماتدهای آزادزی دریازی فراوان ترین و متنوع ترین جانوران بی مهره کفزی (Meiobenthos) هستند که تراکم آنها در هر متر مربع بین ۱۰۰ هزار تا ۱۰میلیون و تنوع آنها نیز به بیش از ده گونه در هر سانتی متر مربع ممکن است برسد. این موجودات در زیستگاه های مختلف نظیر نواحی جزری-مدی سواحل، اعماق دریاها، پای رود ها (estuary) و جنگل های ساحلی (Mangrove) یافت می شوند. با توجه به تنوع زیستی نسبتا زیاد آنها، از نظر رژیم تغذیه ای متنوع بوده و در گروه های مختلف باکتری خوار، دیاتوم خوار، جلبک خوار، لاشه خوار طبقه بندی می شوند. از این رو این موجودات نقش و وظایف مختلفی را در زیستگاه های خود بر عهده دارند. مثلا منبع غذائی مناسبی برای جانوران واقع در سطوح بالاتر زنجیره غذائی بوده و بنابراین وظایف مهمی در شبکه های غذائی ایفا می کنند. گونه های مخصوصی از این موجودات سازگاری فوق العاده ای نسبت به شرایط محیط زندگی خود نشان می دهند، به طوری که در محیط های آلوده یافت می شوند. این موضوع سبب شده است که آنها از لحاظ کاربردی به عنوان یک شاخص زیستی (Bio-indicator) قابل اعتماد برای آگاهی از سلامت زیستگاه های آبی، در دنیا معرفی و استفاده شوند. با توجه به اینکه، نماتدهای دریازی به عنوان مهم ترین گروه میوبنتوزها، تاکنون در کشور ما مغفول مانده اند، در این مقاله مروری جنبه های مختلف زندگی این جانوران شامل بوم شناسی و نقش آنها در اکوسیستم های دریایی تقدیم علاقه مندان می شود.

نماتدهای دریازی, میوبنتوز, بوم شناسی