حسین خالدیان - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کردستان
داود نیک کامی - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

مدیریت منابع آب و خاک در حوزه­های آبخیز همراه با افزایش درآمد بهره­برداران از مهمترین اقدامات در زمینه ارائه الگوی صحیح استفاده از اراضی و  بهینه­سازی کاربری اراضی است. در این تحقیق با استفاده از مدل برنامه­ریزی خطی سیمپلکس و سامانه اطلاعات جغرافیایی، نقش بهینه­سازی کاربری اراضی در حوزه آبخیز چهل گزی سنندج در سه گزینه شامل وضعیت موجود، وضعیت اعمال مدیریت و وضعیت استاندارد اراضی بررسی شد. نتایج نشان داد درآمد خالص سالانه در وضعیت اعمال مدیریت ۵۰/۲۲ درصد و در وضعیت استاندارد ۶۵/۱۴۳ درصد نسبت به وضعیت موجود افزایش خواهد یافت. نتایج تحلیل حساسیت سناریو­ها نشان داد که درگزینه وضعیت موجود وگزینه­ اعمال مدیریت، تغییر در سطح اراضی باغی و سپس مراتع بیشترین تاثیر را بردرآمد آبخیزنشینان دارند. حال آنکه درگزینه استاندارد اراضی، تغییر در سطح اراضی مرتعی و سپس باغات بر روی درآمد تاثیر زیادتری دارند.  بر طبق نتایج به­دست آمده، درآمد خالص سالانه در وضعیت فعلی ۹۱/۲۲ درصد، در وضعیت اعمال مدیریت اراضی ۴۲/۴۱ درصد و در وضعیت استاندارد ۴۷/۱۴۲ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین میزان درآمد در واحد هکتار در کاربری ترکیبی مرتع- بادامکاری، نسبت به کاربری­های دیگر در حدود سه برابر افزایش می­یابد.

Chehel-Gazi watershed, linear programing, Land management, Land use, land use optimization, برنامه ریزی خطی, حوزه آبخیز چهل گزی, کاربری اراضی, مدیریت اراضی