سید محمدحسین شجاعی - پژوهشکده مطالعات فناوری
علیرضا کفائی آهنی فر - پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری
فاطمه کنعانی - پژوهشکده مطالعات فناوری
سعیده السادات آهنگری - پژوهشگر پژوهشکده مطالعات فناوری
احد رضایان قیه باشی - پژوهشگر مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

همه گیری کووید-۱۹ جنبه های مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. یکی از حوزه هایی که از آغاز شیوع بیماری مورد توجه عمومی قرار گرفته، فناوری است. فناوری امیدبخش عبور سریع تر از بحران کووید-۱۹ بوده و انتظار می رود بر حل چالش های پدیدآمده از آن نیز تاثیرگذار باشد. با این وجود، اثر کووید-۱۹ بر فناوری و نظام های نوآوری کمتر مورد توجه قرار گرفته است. این پژوهش با استفاده از روش چرخ آینده، پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم کووید-۱۹ بر فناوری را شناسایی و ترسیم می کند. درون داد مباحثات گروه کانونی برای طراحی چرخ آینده از تحلیل محتوای کیفی پژوهش ها، مطالعات و گزارش های موجود درباره اثرات کووید-۱۹ بر فناوری به دست آمده است. نسخه اولیه به پانزده نفر از خبرگان با تخصص های مختلف ارائه شد تا پس از اصلاح و تکمیل چرخ آینده، روایی پژوهش نیز تایید شود. نظرات در دو دور مصاحبه به اجماع رسید و نسخه نهایی ترسیم شد. یافته های پژوهش نشان دهنده الگوی اثرات کووید-۱۹ بر فناوری ذیل چهار پیامد اصلی رکود و مشکلات اقتصادی؛ نیاز به راه حل های سریع، کارا و اثربخش برای مقابله با بحران؛ اتخاذ سیاست های فاصله گذاری و تعطیلی؛ و اثرات زیست محیطی کووید-۱۹ است. مهم ترین پیشنهادهای سیاستی برای مواجهه با پیامدهای شناسایی شده عبارتند از: حمایت از توسعه فناوری های مرتبط با بحران؛ حمایت از تداوم فعالیت های شرکتها؛ پشتیبانی از مسابقات نوآوری؛ رفع موانع صادرات محصولات فناورانه؛ تسریع فرایندهای ثبت اختراع و کسب مجوز؛ به کارگیری ابزارهای سیاست نوآوری طرف تقاضا؛ بررسی مخاطرات فناوری های نوظهور؛ تنظیم گری فناوری های نوظهور؛ طراحی اطلس پویای مشاغل؛ و رفع محدودیت های دسترسی به مواد و تجهیزات مورد نیاز تحقیقوتوسعه.

کووید-۱۹، فناوری، نوآوری، پیامدها، چرخ آینده