زینب حزباوی - Assistant Professor, Department of Rangeland and Watershed Management, Faculty of Agriculture and Natural Resources, Water Management Research Center, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.
مرضیه پارسازاده کلوانق - Ph.D. Student, Watershed Management Engineering and Sciences, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Iran
محمود عرب خدری - Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Tehran, Iran
یحیی پرویزی - Associate Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Kermanshah Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Kermanshah, Iran
فریدون سلیمانی - Assistant Professor, Soil Conservation and Watershed Management Research Department, Khuzestan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Ahvaz, Iran

اوایل قرن ۲۰، به سبب آغاز تحقیقات آبخیزهای زوجی در چندین منطقه از جهان، منحصر به فرد بوده است. به نحوی که در بین ۱۹۳۰ تا ۱۹۷۰ گسترش قابل توجهی در احداث آبخیزهای زوجی صورت گرفت. در حال حاضر به سبب داشتن پتانسیل های ویژه و بهره مندی از امکانات تحقیقاتی مناسب برای اهداف مدیریتی و حفاظتی در حال استفاده هستند. بی شک، بدون داشتن داده های مقایسه ای حاصل از رویکرد آبخیزهای زوجی، تعیین روابط علت و معلولی تغییرات محیطی و بزرگی اثرات آن ها در برخی از شرایط خاص دشوار است. هر چند مرور آزمایش های حاصل از آبخیزهای زوجی در سطح جهان توسط محققان مختلفی انجام شده است، اما متاسفانه به سبب رواج انتشار مقالات داخل کشور به زبان فارسی، مرور مطالعات آبخیزهای زوجی از دید مطالعات مروری جهانی مغفول مانده است. بر همین اساس، مقاله حاضر با هدف بیان کارکرد و معرفی آبخیزهای معرف و زوجی و نیز تحلیل کلی از مطالعات صورت گرفته در زمینه شاخص های مختلف پایش اقدامات مدیریتی و پاسخ هیدرولوژیکی انجام شد. تحلیل نتایج حاصل از مطالعه شاخص های ارزیابی در آبخیزهای معرف و زوجی کشور نشان داد که شاخص های مورد مطالعه در سه دسته اصلی هیدرولوژی، شیمیایی و بیوفیزیکی قابل دسته بندی هستند. شاخص های هیدرولوژی و شیمیایی به ترتیب دارای بیش ترین و کم ترین فراوانی مطالعات بوده اند.

Assessment indicator, erosion plot, experimental watersheds, long-term monitoring, runoff, آبخیزهای آزمایشی, پایش بلندمدت, رواناب, شاخص ارزیابی, کرت فرسایش