احمد روزبهانی دهنوئی - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی
فروزان وکیلی - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی
خالد فرصت - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده گاز،
ابراهیم علائی - پژوهشگاه صنعت نفت، پژوهشکده شیمی و پتروشیمی

در فرآیند سولفیران گاز سمی، خورنده و خطرناک سولفید هیدروژن به صورت مستقیم به ذرات بسیار ریز گوگرد عنصری تبدیل می شود که معمولا از محیط آبی به صورت کیک گوگردی مرطوب جدا می گردد. بررسی های انجام شده، نشان می دهد که از کیک گوگردی می توان به طور مستقیم در بخش کشاورزی استفاده کرد، ولی شواهد موجود حاکی از آن است که مقاومت مکانیکی چنین کیکی پس از خشک شدن پایین بوده و به سادگی با اعمال اندکی نیرو به صورت پودر در می آید. بنابراین به دلیل ملاحظات ایمنی، بهداشت و محیط زیستی، جابجایی و استفاده از چنین کیک گوگردی توصیه نمی شود. بررسی های آزمایشگاهی اولیه نشان می دهد که با استفاده از مواد افزودنی مناسب و ارزان قیمت، می توان کیک گوگردی مرطوب ایجاد شده در ادامه فرآیند سولفیران را به محصولی دانه بندی شده با مقاومت مکانیکی مناسب تبدیل کرد. با توجه به این نکته که کیک گوگردی حاصل از فرآیند سولفیران، مقداری آب به همراه دارد، استفاده از روش دانه بندی مرطوب جهت تولید صنعتی از نظر فنی امکان پذیرتر است. از سوی دیگر شواهد آزمایشگاهی به دست آمده حاکی از آن است که خاصیت فروپاشی و پخش محصول دانه بندی شده در حضور رطوبت، می تواند تحت تاثیر مواد افزودنی به کار برده شده قرار گیرد. از این رو با استفاده از مقادیر مناسبی از مواد افزودنی چون بنتونیت، سدیم لیگنو سولفونات، هیومیک اسید و مواد پرکننده دیگر، فرمولاسیون های مختلفی از کیک گوگردی تهیه شده و پس از دانه بندی، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان دهنده این است که فرمولاسیون نهایی مشتمل بر ۵% بنتونیت، ۲% لیگنوسولفونات و ۱۰% هیومیک اسید، دارای مقاومت مکانیکی مناسبی است و در محیط آبی به سرعت پخش شده و ذرات ریز گوگرد تولید می نماید.

سولفیران, گوگرد, کیک گوگردی, دانه بندی مرطوب