محمد مهدی شادمان - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی شیمی
محسن وفایی سفتی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی شیمی
امیرحسین سعیدی دهاقانی - دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده مهندسی شیمی

رسوب آسفالتین در مخازن نفتی، یکی از مشکلات بسیار مهم در تولید از مخازن می باشد. انسداد در محیط متخلخل سازند نفتی، دهانه چاه و تاسیسات فرآورشی از مشکلات جدی تولید نفت های آسفالتینی است. آسفالتین ها به طور کلی ترکیبات سنگینی هستند که در نفت یافت می شوند. این ترکیب دارای ساختار مولکولی پیچیده ای است که می توان از آن به عنوان مجموعه مولکول های غیر هیدروکربنی قابل حل در بنزن و غیرقابل حل در حلال های با جرم مولکولی کم و نیز نرمال آلکان ها یاد کرد. بر اساس مطالعات آزمایشگاهی متعدد گمان می رود این ترکیبات به صورت پاره ای حل شده و به حالت کلوئیدی در نفت وجود دارند. عوامل تشکیل رسوب در مخازن، تغییرات فشار، دما و ترکیب نفت می باشد. این عوامل سبب به هم خوردن تعادل شیمایی موجود در مخزن می گردد که نتیجه آن به صورت تشکیل رسوب خواهد بود. از این رو بررسی راه های ممکن در جلوگیری از رسوب آسفالتین با ارزش می باشد. یک راه ممکن برای جلوگیری از رسوب آسفالتین، اضافه کردن پایدار کننده های آسفالتین به عنوان بازدازنده به نفت است. بازدارنده های آسفالتین مشابه رزین ها عمل می کنند، آسفالتین ها را به حالت کلوئیدی درآورده و آن ها را به حالت محلول نگه می دارند. کارآیی یک بازدارنده عمدتا به ویژگی های ساختاری و شیمیایی آن بستگی دارد. همچنین توانایی بازدارنده برای پایدار کردن آسفالتین ها بستگی به حلال و محیط پراکندگی دارد. در این پژوهش، تاثیر بازدارنده های خطی و شاخهدار بر روی نقطه شروع رسوب با استفاده از روش ویسکومتری بررسی شده است. نتایج نشان می دهد کاهش طول زنجیر هیدروکربنی به واسطه شاخه دار شدن و ممانعت فضایی بین گروه های متیل، سبب کاهش قدرت بازدارندگی دودسیل بنزن سولفونیک اسید شاخه دار نسبت به دودسیل بنزن سولفونیک اسید خطی می شود.

آسفالتین, رزین, بازدارنده, نقطه شروع رسوب, مخزن