مهدی احمدی نبی - Geology Department, Basic Sciences Faculty, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
داوود جهانی - Geology Department, Basic Sciences Faculty, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
بهمن سلیمانی - Department of Petroleum Geology and sedimentary Basin, Earth Sciences Faculty, Shahid Chamran University of Ahvaz, Iran

بررسی ویژگی های رسوبی سازندهای کربناته به عنوان یکی از مخازن عمده ذخیره سازی هیدروکربن، اهمیت بالایی دارد. به منظور تجزیه و تحلیل رخساره ای، محیط رسوبی، و تغییرات دیاژنزی سازند ایلام (گروه بنگستان) در میدان گچساران از داده های مقاطع نازک، و نمودارهای چاه پیمایی (لاگ) استفاده شده است. مطالعات پتروگرافی نشان داد این سازند منحصرا در بخش غربی گسترش داشته، و با یک منطقه زیستی حاوی رخساره نریتیک ناحیه کم عمق دریا، مشخص می گردد. رخساره های رسوبی این سازند عمدتا آهکی که گاهی (بسته به عمق حوضه رسوبی) به آهک شیلی تغییر می نماید. در چاه های بخش شرقی میدان گچساران، نبود عظیمی از رسوبات کنیاسین و تورونین مشاهده شد که علت آن تاثیر فاز فرسایشی بعد از سنومانین– تورونین و ایجاد ارتفاعات قدیمی به موازات گسل خارک-میش است. رخساره های تعیین شده برروی یک پلاتفرم کربناته (شلف)، در سه محیط لاگون، پشته (شول) و لاگون دریای باز نهشته شده اند. رخساره های سازند ایلام محیط های مختلف دیاژنزی دریایی، متئوریک، دفنی و نیز بالا آمدگی را تجربه نموده اند. این رسوبات در معرض فرآیندهای میکریتی شدن، فشردگی، سیمانی شدن، نئومورفیسم، انحلال، شکستگی و جانشینی (دولومیتی شدن، هماتیتی شدن و پیریتی شدن) قرار گرفته اند. مهم ترین انواع تخلخل شامل حفره ای مرتبط، شکستگی و کانالی هستند، که نقش زیادی در تغییرات کیفیت مخزن داشته اند. بررسی مقادیر پارامترهای پتروفیزیکی نشان داد که میانگین تخلخل، اشباع آب و نسبت ضخامت مفید به کل متغییر بوده ولی به طور کلی به ترتیب ۳/۲%، ۸۸% و ۰۱۶/۰ است. با توجه به پایین بودن میزان تخلخل، نقش شکستگی، و سایر فرآیندهای دیاژنزی در کیفیت مخزن قابل توجه است. فعالیت بلندی قدیمی در بخش شرقی نه تنها در توزیع رخساره ای محسوس است بلکه نقش عمده ای در تحولات بعدی سازند ایلام دارد. بنابراین کیفیت مخزنی سازند ایلام تابع عوامل متعدد رسوبی، دیاژنژی، و فعالیت تکتونیکی بوده، و لذا در بخش های مختلف متغییر خواهد بود.

Gachsaran field, Ilam Formation, Well Log, Sedimentary Facies, Reservoir Quality