محمد مهدی شادمان - دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
محسن وفایی - دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
احمدرضا زنگنه - دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تشکیل رسوبات آلی، بهویژه آسفالتین ها در مخازن، چاهها و تجهیزات اثراتی زیانبار بر اقتصاد تولید نفت دارد، زیرا سبب کاهش تولید نفت و بسته شدن تجهیزات تولید نفت میشود. بهطور کلی برای کنترل شیمیایی رسوب آسفالتین از پراکندهسازها و بازدارندههای رسوب و یا از حلالهای آسفالتین استفاده میشود. آسفالتین موجود در نفت خام در شرایطی خاص پایدار است، ولی هیچ اطمینانی نیست که سیستم بعدا ناپایدار نشود و آسفالتین در مقیاس زمانی بالاتر رسوب نکند. بنابراین مطالعه سینتیک نشست رسوب آسفالتین اهمیتی ویژه دارد. در این مطالعه به بررسی سینتیکی اثر سه نوع پراکندهساز بر پایدارسازی تودههای آسفالتین، با روش اندازهگیری کدورت و توزیع اندازه ذرات، پرداخته شده است. نتایج اندازهگیری کدورت نشان میدهند که هر چه پراکندهساز قویتر باشد، کدورت نمونه ناپایدار حاوی پراکندهساز با گذشت زمان کمتر افت میکند. همچنین کوکنات دیاتانول آمید بهعنوان یک پراکندهساز موثر شناخته شد. برای مطالعه بیشتر این پراکندهساز، اثر آن بر توزیع اندازه ذرات آسفالتین در غلظتهای مختلف بررسی شد. نتایج اندازهگیری توزیع اندازه ذرات آسفالتین نشان میدهند که اضافه کردن پراکندهساز باعث کاهش قطر متوسط ذرات آسفالتین میشود. همچنین، در این مطالعه مدل سینتیکی نشست رسوب آسفالتین، با استفاده از مدل پاورلا، و همچنین روابط مربوط به سوسپانسیونهای رقیق توسعه یافتند. نتایج مدلسازی نشان میدهند که با افزودن پراکندهسازها به نمونه نفتی، سرعت نشست کاهش یافته است.

رسوب آسفالتین, سینتیک, پراکندهساز, کدورتسنجی, توزیع اندازه ذرات