سمیه کنعان پناه - پژوهشکده توسعه فرآیند و فناوری تجهیزات، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
محمود بیات - پردیس پژوهش و توسعه صنایع پایین دستی نفت، پژوهشگاه صنعت نفت، تهران، ایران
محمد علی موسویان - دانشکده مهندسی شیمی، پردیس فنی، دانشگاه تهران، ایران

با توجه به مشکلات ناشی از تجمع رسوبات آسفالتینی در مسیر استخراج و فرآوری نفت، شناسایی ساختار آسفالتین و مقابله با رسوبات آن از موضوعات مهم در صنعت نفت است. در این کار تجربی از حرارت بهعنوان عامل رسوبدهنده آسفالتین استفاده و ساختار و مورفولوژی سطح آسفالتین جداشده بهروش ترسیب حرارتی با آسفالتین حاصل از ترسیب حرارتی- تبخیری در تولوئن در دو دمای متفاوت بررسی و مقایسه شده است. نتایج میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان می دهند که مورفولوژی سطح آسفالتین و نیز پارامترهای ساختاری آن به روش استحصال آسفالتین وابستهاند. بهعبارت دیگر پارامترهای مشخصهای آسفالتین همانند وجود حفرات ناشی از جدا شدن رزینها از سطح آسفالتین و توده شدن ذرات آسفالتین در نتایج SEM برای تمام نمونهها دیده شدهاند، ولی ساختار میلهای آسفالتینهای جداشده بهروش حرارتی پس از انحلال در تولوئن و ترسیب تبخیری به ساختار ورقهای تغییر یافته است. طبق نتایج آنالیز پراش پرتوی ایکس مشخصههای ذاتی مانند فاصله بین لایههای آروماتیکی در چهار نمونه آسفالتین استخراجشده مشابه و در محدوده مقادیری است که دیگر محققان گزارش کردهاند، در حالی که اندازه هسته آروماتیکی ذرات و تعداد لایههای آروماتیکی ذرات در روش ترسیب حرارتی- تبخیری در تولوئن افزایش یافته است. افزایش اندک اندازه هسته آروماتیکی و تعداد لایههای آروماتیکی ذرات با افزایش دما نیز دیده شده است. تعداد بیشتر لایههای آروماتیکی نشاندهنده ساختار کریستالی یکنواختتر و تمایل بیشتر ذرات آسفالتین به تجمیع در شرایط مذکور است.

جداسازی حرارتی آسفالتین, ساختار آسفالتین, مورفولوژی سطح, پراش پرتوی ایکس, میکروسکوپ الکترونی روبشی