رضا بابازاده - پسادکتری/ دانشگاه تبریز
ابراهیم اصغری کلجاهی - عضو هیات علمی گروه علوم زمین/ دانشگاه تبریز

بهره برداری بهینه و پایدار از یک معدن روباز نیازمند توجه خاص به مسائل ژئوتکنیکی از جمله پایداری شیبها و ترانشه های پیرامونی می باشد. چنین بررسیهایی بایستی به طور مستمر انجام شده و نتایج حاصله در طراحی معدن و همچنین اجرای طرحهای توسعه ای مورد توجه قرار گیرد. عوامل موثر در ناپایداری شیبهای معادن روباز زیاد بوده و بایستی در ارزیابی ریسک، شناسایی شده و مورد بررسی قرار گیرند. در این مطالعه سعی شده است مهمترین فاکتورهای موثر در ناپایداری ترانشه های معدن مس سونگون واقع در آذربایجان شرقی شناسایی شده و بر اساس میزان اهمیت رتبه بندی گردند. برای این منظور روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) مورد استفاده قرار گرفته است. در مرحله اول، با تهیه پرسشنامه ای از متخصصین شاغل در این زمینه نظرخواهی شده و بر این اساس مهمترین فاکتورهای ریسک در ۳ لایه گردآوری و سپس ساختار سلسله مراتبی ترسیم گردیده است. در مرحله بعدی با استفاده از روش سلسه مراتبی فازی، وزن نسبی هر کدام از فاکتورها در رابطه با ریسک ناپایداری شیب محاسبه شده و میزان اهمیت هر کدام از آنها تعیین گردیده است. نتایج بررسیهای میدانی و پایش طولانی مدت رفتار شیبهای معدن نیز با نتایج به دست آمده از روش تحلیلی مقایسه شده است. بر این اساس عامل تاخیر در عملیات معدنکاری (لایه ۱)، گسیختگی با ابعاد وسیع (بیش از یک پله) (لایه ۲) و سیستم ناپیوستگی (لایه ۳) دارای بیشترین اهمیت در ارزیابی ریسک ناشی از ناپایداری ترانشه های معدن مس سونگون تعیین شده است.

معدن مس سونگون, ناپایداری ترانشه, فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی, ارزیابی ریسک