اکبر چشمی - استادیار دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
زهرا عزالدین - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشکده زمین شناسی، پردیس علوم، دانشگاه تهران
کاظم مرادی هرسینی - دکتری زمین شناسی مهندسی، مهندسین مشاور سازه پردازی ایران

ضریب تحکیم یکی از پارامترهای مهمی است که در طراحی های ژئوتکنیکی استفاده می­شود. این ضریب معمولا از آزمایش تحکیم یک بعدی آزمایشگاهی بدست می­آید. آزمایش نفوذ مخروط آزمایشی برجاست که در آن امکان اندازه­گیری تغییرات فشار آب منفذی با زمان و تعیین ضریب تحکیم وجود دارد. این آزمایش قبلا بعنوان آزمایش محو فشار آب­منفذی (Dissipation) معرفی شده است. ته (Teh, ۱۹۸۷)، هولسبی و ته (Houlsby & Teh, ۱۹۸۸)، ته و هولسبی (Teh & Houlsby, ۱۹۹۱) و جونز و راست (Jones & Rust, ۱۹۹۵) روش های مختلفی برای تعیین ضریب تحکیم از نتایج آزمایش نفوذ مخروط پیشنهاد نموده­اند. در این مقاله با استفاده از ۴۳ آزمایش محو فشار منفذی و ۳۵ آزمایش تحکیم آزمایشگاهی در سه ناحیه در جنوب ایران، ضمن مقایسه ضریب بدست آمده از ۴ روش فوق، ضریب بدست آمده از این روش ها با ضریب حاصل از آزمایش آزمایشگاهی تحکیم مقایسه شده است. نتایج نشان می­دهد ضریب بدست آمده از آزمایش آزمایشگاهی از مقادیر بدست آمده از روش ته و هولسبی بیشتر و از سایر روش ها کمتر است. نتایج آزمایشگاهی از نظر مقدار و روند به نتایج بدست آمده از روش ته و هولسبی نزدیکتر هستند. رابطه تجربی بین ضریب تحکیم آزمایشگاهی و برجا با ضریب تعیین بیشتر از ۰.۷ پیشنهاد شده است. بیشترین ضریب تعیین مربوط به روش هولسبی و ته و کمترین مربوط به روش جونز و راست است. زمانی که یک رابطه تجربی برای همه سایت­های مطالعه شده پیشنهاد گردیده ضریب تعیین نسبت به زمانیکه روابط تجربی برای هر سایت بصورت مستقل تعیین گردیده، کاهش یافته است بنابراین روابط می­توان گفت روابط تجربی متاثر از ویژگی­های هر منطقه می­باشند.

: آزمایش نفوذ مخروط, آزمایش محو فشار منفذی, ضریب تحکیم