محمد اکبری - دانشجوی دکتری ،گروه مشاوره ،واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی ، تبریز، ایران.
علی نقی اقدسی - استادیار ،گروه مشاوره و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران.(نویسنده مسئوول) Aghdasi@iaut.ac.ir
امیر پناه علی - استادیار گروه مشاوره و روانشناسی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
معصومه آزموده - استادیار، گروه روانشناسی و مشاوره، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز، ایران.
رضا نقدی سده - استادیار،مرکز تحقیقات روانپزشکی و علوم رفتاری،دانشگاه علوم پزشکی تبریز، تبریز، ایران.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه اثربخشی دو روش درمانی حساسیت زدایی با حرکت چشم و  پردازش مجدد(EMDR ) و تکنیک رهاسازی هیجانی(EFT) در درمان اختلال استرس پس از سانحه بهبودیافتگان بیماری زن کووید۱۹ در شهر تبریز بود. روش پژوهش شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون  با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه بیماران بهبودیافته زن کووید-۱۹ در فاصله سنی ۲۵ تا ۶۰ سال در سال ۱۴۰۰بود که بصورت هدفمند تعداد ۳۶ بیمار زن بهبود یافته کووید۱۹  با تشخیص اختلال استرس پس از سانحه انتخاب و در سه گروه،گروه آزمایش۱(۱۲نفر)،گروه آزمایش۲ (۱۲ نفر) و گروه کنترل(۱۲ نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. شرکت کنندگان در جلسات EMDR و EFT بصورت فردی و هفتگی  در ۶ جلسه چهل و پنج دقیقه ای تحت درمان قرار گرفتند. گروه کنترل برنامه عادی روزانه خود را گذراند. همه آزمودنی ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون به وسیله پرسشنامه اختلال استرس پس از سانحه مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده های پژوهشی با تحلیل کوواریانس با استفاده از نرم افزارSPSS نسخه ۲۲ تحلیل شد.نتایج نشان داد که علائم استرس پس از سانحه در هر دو گروه آزمایشی به طور معناداری کاهش یافته است ( ۰۵/۰P<). در نتیجه هر دو روش درمانی EMDR و EFT باعث کاهش علائم استرس پس از سانحه می شود . همچنین روش درمانی EMDR نسبت به EFT تاثیر بیشتری بر اختلال استرس پس از سانحه داشته است. نتایج حاصله بر استفاده بیشتر از مداخله EMDR برای علائم اختلال استرس پس از سانحه اشاره دارد.

استرس پس از سانحه, حساسیت زدایی با حرکت چشم و پردازش مجدد, رهاازی هیجانی, کووید-۱۹