یحیی پرویزی - Agriculture and Natural Resource Research and education Center of Kermanshah
محمد قیطوری - Agriculture and Natural Resource Research and education Center of Kermanshah
عبدالمحمد غفوری - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
داوود نیک کامی - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
محمد روغنی - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
مهدی فرحپور - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
رضا بیات - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
محمد حسین مهدیان - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
افشین پرتوی - پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
علی نوری - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه

گرمایش جهانی ناشی از تصاعد گازهای کربنی به جو زمین تهدید جدی برای توسعه پایدار کشورهای در حال توسعه نظیر ایران می باشد. برای مقابله با این چالش ترسیب کربن در عرصه منابع طبیعی رهیافتی پایدار، فاقد مخاطرات زیست محیطی تلقی می شود. این پژوهش با هدف بررسی ظرفیت عملیات مکانیکی آبخیزداری نظیر پخش سیلاب، بندهای رسوب گیر، بانکت، تراس بندی و فاروئینگ در نه استان کشور در ترسیب کربن اتمسفری اجراء شد. برای این کار، با عملیات میدانی و ثبت ویژگی­های سایت های انتخاب شده، نمونه­برداری خاک، زیتوده و لاشبرگ به صورت سیستماتیک تصادفی در سایت های مطالعاتی و شاهد انجام شد. نتایج نشان داد که عملیات یاد شده در دامنه های زاگرس نظیر استان های لرستان، فارس، کرمانشاه و کردستان با ترسیب حداکثری ۵۴ تا ۱۱۲ تن کربن اتمسفری بالاترین ظرفیت را در ترسیب کربن نشان دادند. میزان افزایش ذخیره کربن در منطقه هیرکانی در استان مازندران در اثر عملیات پخش سیلاب حدود ۱۸ تن بود. در استان های واقع در مرکز و نیمه شرقی کشور با تیپ پوششی ایرانوتورانی عملیات آبخیزداری تاثیر محسوسی در ذخیره کربنی خاک و بیوماس مرتعی نداشته است. در میان مناطق مطالعاتی به ترتیب عملیات سکوبندی های سنتی و پخش سیلاب بالاترین کارائی در ترسیب کربن داشتند و بندهای رسوبگیر کارائی چندانی در این زمینه نشان ندادند.

Carbon stock, dams, Furrow, Banquette, Climate change, ذخیره کربن, سدهای رسوبگیر, بانکت بندی, فاروئینگ, تغییر اقلیم