جمال مصفایی - Soil Conservation and Watershed Management Research Institute
محمدرضا اختصاصی - Yazd university
امین صالح پورجم - Soil Conservation and Watershed Management Research Institute

نخستین گام برای اجرای برنامه های حفاظت خاک، تعیین اهمیت نسبی منابع رسوب و در نتیجه شناسایی مناطق بحرانی در داخل حوزه آبخیز می باشد. هدف این تحقیق مقایسه نتایج روش انگشت­نگاری رسوبات و اندازه­گیری صحرایی فرسایش برای منشایابی رسوبات آبی در حوضه ورتوان قزوین می­باشد. بدین منظور از تحلیل تشخیص برای تعیین ترکیب بهینه ردیاب و از مدل­های چندمتغیره ترکیبی برای تعیین سهم منابع رسوب استفاده شد. برای اندازه­گیری میزان فرسایش واحدهای سنگ­شناسی نیز از تله­های رسوب­گیر استفاده شد. نتایج نشان داد سهم واحدهای رسوبی، آهکی و آتشفشانی در رسوبات خروجی حوزه به ترتیب برابر ۶/۴۷، ۴/۳۷ و ۱/۱۵ درصد و اهمیت نسبی این منابع از نظر رسوب ویژه به ترتیب برابر ۵۸/۱، ۰۴/۱ و ۴۸/۰ است. هم چنین میانگین حداقل و حداکثر وزن رسوبات تجمع یافته در تله­های رسوب­گیر به ترتیب برابر ۲/۱۳ و ۶/۲۲۱ گرم برای واحدهای آهک اوربیتولین­دار و پلاژیوکلازدار بود. در کل نتایج و کارآیی روش انگشت­نگاری، توسط اندازه­گیری های میدانی مورد تایید قرار گرفت. هم چنین اختلافات نتایج دو روش مورد استفاده را می­توان حاصل اختلاف مساحت واحدها و نیز عدم لحاظ نسبت تحویل رسوب مقاومت­های مکانی و فیلتری در روش اندازه­گیری صحرایی دانست.

Discriminant analysis, multivariate mixing model, sediment source contribution, Vartavan, تحلیل تشخیص, مدل ترکیبی چندمتغیره, سهم منابع رسوب, ورتوان.