مجتبی صانعی
کیومرث ابراهیمی
پژمان علی حسینی
محمود مشعل

هر ساله هزینه­های سنگینی برای کنترل و جلوگیری از تخریب­ ناشی از آبشستگی در پایین دست سازه­های آبی صرف می­شود. از این­رو  پدیده آبشستگی در سازه­ها بسیار حائز اهمیت است و پیش­بینی آن قبل از ساخت سازه امری ضروری برای هر طرحی می­باشد. گسترش این پدیده می­تواند پایداری سازه را به خطر اندازد ضمن اینکه تجمع مواد فرسایش­یافته با تغییر رقوم پایاب بر عملکرد خروجی سازه­ تاثیر می­گذارد. در این مقاله نتایج بررسی آزمایشگاهی پدیده آبشستگی در بستر با مصالح غیر چسبنده در پائین دست یک کف­بند، در اثر یک جت افقی مستغرق ناشی از بازشدگی دریچه ارائه شده است. با شبیه­سازی فیزیکی، پروفیل حفره آبشستگی بانضمام تل­ماسه­ای پایین­دست حفره در زمان­های مختلف ثبت شد. تغییرات زمانی عمق و طول حفره آبشستگی، ارتفاع تل­ماسه­ای و همچنین فاصله اوج تل­ماسه­ای تا  کف­بند با یک رابطه لگاریتمی برازش داده شد. مطابق با نتایج به دست آمده با گذشت زمان، ابعاد پروفیل آبشستگی افزایش یافته در حالی که روند افزایش ابعاد پروفیل مورد بحث کاهشی بوده است. به عبارت دیگر قسمت اعظم آبشستگی در زمان­های اولیه آزمایش رخ داده و سپس روند آبشستگی به طور قابل ملاحظه­ای کاهش یافته است. همچنین مطالعه تغییرات زمانی پارامتر­های بی­بعد شده پروفیل آبشستگی، نشان داد که پروفیل آبشستگی مستقل از زمان است.

scour, submerged horizontal jets, changes of time, Apron, Laboratory model., آبشستگی, جت افقی مستغرق, تغییرات زمانی, کف بند, مدل آزمایشگاهی