مهرناز محمودی زرندی - استادیارگروه زیست شناسی ، واحد کرمان ،دانشگاه آزاد اسلامی کرمان، ایران
سامیه سیستانی - دانشجوی دکتری ، گروه زیست شناسی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

تاکید سازمان بهداشت جهانی در جایگزینی تدریجی مواد طبیعی به جای مواد شیمیایی موجب شده تا کشورهای مختلف جهان نسبت به سرمایه­گذاری، برنامه­ ریزی کشت و تولید انبوه گیاهان دارویی در سطوح صنعتی و استفاده از آن در صنایع دارویی، بهداشتی و غذایی اقدام کنند. اگرچه تولید متابولیت های گیاهی تحت تاثیر فرایندهای ژنتیکی می باشد ولی ساخت آنها به طور بارزی تحت تاثیر عوامل محیطی قرار میگیرد. در این تحقیق اثر شرایط مختلف رشد­(مزرعه و گلخانه) بر کیفیت اسانس گیاه شوید و جعفری مورد مطالعه قرار گرفت. کشت مزرعه در اراضی کشاورزی باقرآباد کرمان انجام گرفت. در روش کشت گلخانه­ای از ترکیب خاک لومی(۲/۳) و ورمی کمپوست (۱/۳) و نیز از ترکیب کوکوپیت و پرلیت استفاده شد. تغذیه گیاهان در گلخانه با محلول روریسون صورت گرفت. بعد از۳ ماه نمونه ها جمع آوری و خشک گردیدند. از ۱۰۰ گرم گیاه خشک شده برای تهیه اسانس با روش تقطیر با آب و دستگاه کلونجراستفاده گردید. اجزای اسانس با روش کروماتوگرافی گازی- طیف سنجی جرمی، تجزیه و شناسایی شدند. طبق نتایج به دست آمده درگیاه شوید بالاترین درصد اجزاء شناسایی شده مربوط به سه ترکیب متفاوت آلفافلاندرن (۵۴/۵%)، فیتول (۱۸/۶۵%) و آپیول (۴۹/۲%) بود که به ترتیب در محیط مزرعه، خاک لومی- ورمی کمپوست و بستر کوکوپیت - پرلیت بیشترین مقدار را دارا بودند. در اسانس گیاه جعفری، میریستیسین در هر سه محیط بالاترین درصد را داشت.

اسانس, جعفری(Petroselinum sativum L.), شوید(Anethum graveolans L.), محیط کشت