علی چپرلی - دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران
یوسف رفیعی - دانشکده مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران، ایران

یکی از چالش های عمده صنایع نفت و گاز، تولید آب می باشد که باعث بروز مشکلات زیست محیطی، عملیاتی و اقتصادی فراوانی می شود. از جمله عوامل تولید آب ناخواسته، آب ناشی از تزریق در فرآیندهای سیلاب زنی می باشد که میزان آن در اثر برنامه تزریق نامناسب و عدم مدیریت افزایش می یابد. بنابراین عملیات سیلاب زنی باید به گونه ای مدیریت شود تا میزان ضریب بازیافت و کارایی جاروب افزایش یافته و به تبع آن میزان تولید تجمعی آب کاهش یافته و نفت بیشتری در چاه تولید شود. از جمله عوامل مهم در تصمیم گیری و مدیریت سیلاب زنی مخازن نفتی، مدیریت تخصیص آب می باشد. مدیریت تخصیص به این معناست که به هر چاه تزریقی که ارتباط بهتری با چاه تولیدی با تولید نفت بالا و تولید آب کم دارد، آب بیشتری جهت تزریق اختصاص یابد. پیوستگی بین چاه های تزریقی و تولیدی پارامتری بسیار مهم می باشد که مدیریت تخصیص آب را تحت تاثیر قرار می دهد. این پارامتر مشخص می کند که چگونه یک چاه تزریقی و تولیدی با یکدیگر ارتباط دارند. روش های مختلفی برای محاسبه این پارامتر ارائه شده است که در این بین روش ظرفیت-مقاومت اخیرا مورد توجه مهندسین قرار گرفته است. در این روش، مخزن، مشابه سیستمی فرض می شود که محرکی از بیرون دریافت می کند (نرخ تزریق) و عکس العملی (نرخ تولید) از خود نشان می دهد. در معادلات این روش، دو دسته پارامتر اصلی (مجهول) وجود دارند. دسته اول ثوابت زمانی و دیگری ضرایب وزنی می باشند. با استفاده از تاریخچه تولید چاه ها، پارامترهای مجهول به دست می آیند. پس از یافتن مجهولات، میزان تولید سیال پیش بینی شده است. سپس با تعریف شاخص جدیدی تحت عنوان شاخص موثر تولید نفت الگوریتمی جدید برای محاسبه کسر آب تزریقی اختصاص یافته به هرکدام از چاه های تزریقی ارائه شده است و این الگوریتم جدید با بهبود تخصیص آب به چاه های تزریقی، باعث افزایش تولید تجمعی نفت و کاهش تولید تجمعی آب شده است

سیلاب زنی, مدیریت تخصیص آب, پیوستگی چاه ها, روش ظرفیت- مقاومت, شاخص موثر تولید نفت