عبدا.... سهرابی بیدار - استادیار دانشکده زمین شناسی، دانشگاه تهران
محمد علی جابری - مدرس دانشکده زمین شناسی دانشگاه پیام نور، ایذه
عباس ذوالفقاری - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی مهندسی، دانشگاه تهران
محمد هفتانی - دانشجوی دکتری زمین شناسی مهندسی، دانشگاه تهران

تزریق سیمان روشی است که به طور گسترده جهت بهبود خصوصیات مکانیکی و نیز آببندی توده سنگ استفاده میشود. کنترل نتایج عملیات تزریق در مراحل اجرای تزریق، اتمام و بهرهبرداری یکی از مسائل مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد. تاثیر عملیات تزریق سیمان معمولاً توسط نتایج آزمایشهای نفوذپذیری تائید میشود که این روش برای نشان دادن میزان تغییرات ایجاد شده در خصوصیات مکانیکی توده سنگ به صورت مقادیر کمی کافی نمیباشد. تزریق سیمان باعث کاهش نفوذپذیری و بهبود در وضعیت درزهها و در نهایت افزایش امتیاز توده سنگ در سیستمهای ردهبندی مهندسی سنگ میشود. بنابراین با اندازهگیری مقادیر شاخص کیفی توده سنگ Q در مغزههای بدست آمده از گمانههای تزریق شده، میتوان میزان کارایی و موفقیت آمیز بودن عملیات تزریق در بهبود کیفیت توده سنگ را نشان داد. این مقاله به معرفی روش نگاربرداری Q به عنوان روشی ساده برای ارزیابی تاثیر تزریق سیمان در بهبود کیفیت توده سنگ پرداخته و نتایج حاصل از نگاربرداری Q در پانلهای تزریق آزمایشی ساختگاه سدهای بختیاری، بازفت و خرسان ٢ را مورد بررسی قرار داده است. مقادیر سرعت امواج لرزهای در توده سنگ در شرایط قبل و بعد از تزریق توسط نگاربرداری Q بدست آمده است. نتایج اندازهگیریها نشان میدهد که در نتیجه عملیات تزریق، سرعت انتشار امواج لرزهای در توده سنگ بهبود یافته و استفاده از نگاربرداری Q برای اندازهگیری میزان بهبود در کیفیت توده سنگ را مورد تائید قرار میدهد.

تزریق سیمان، کنترل کیفیت، نگاربرداری Q ، توده سنگ، سرعت امواج لرزهای