فرخ تلو حسینی - استادیار، گروه مدیریت بازرگانی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
آزیتا اسدالله نژاد - شرکت ایران خودرو، رئیس اداره برنامه ریزی خودروهای سواری سی.کی.دی، معاونت سیستم جامع تولید
مهدی شکوری - شرکت ایران خودرو، کارشناس برنامه ریزی خودروهای سواری سی.کی.دی، معاونت سیستم جامع تولید
مهدی اسدی - شرکت ایران خودرو، کارشناس برنامه ریزی خودروهای سواری سی.کی.دی، معاونت سیستم جامع تولید

پژوهش حاضر در ابتدا با هدف شناسایی علل تاخیر در عملیات ترخیص و بارگیری کانتینتری و نهایتا محاسبه شاخص دموراژ، انجام شده است. در گام نخست با بررسی روزانه "گزارش وضعیت اسناد ترخیص بندرعباس" داده کاوی صورت گرفته است. در بازهی زمانی مورد مطالعه و همچنین با برگزاری جلسات مصاحبه و طوفان فکری با مدیران و کارشناسان بازرگانی، مالی و حمل و نقل، ۱۴ علت اصلی تاخیر شناسایی شد. در گام دوم شیوه محاسبه شاخص دموراژ برای هر ایستگاه کاری، تشریح شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی (غیر آزمایشی) و از نوع پیمایشی طولی است. بر اساس داده های بدست آمده حاصل از شیوه محاسبه ابداعی در شرکت ایران خودرو نتایج بدست آمده بر اساس اطلاعات بدست آمده در بخش یافته ها، می توان چنین اظهار نظر نمود که این شرکت از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا انتهای شهریور ماه بالغ به ۲۸/۹ میلیارد تومان (یعنی برای ۱۱۸۸ کانتینر)، متحمل هزینه دموراژ گردیده است که سهم واحد خرید و مالی (۵۱/۴۵%) و سهم بخش حمل و نقل (۴۸/۱۰%) می باشد. همچنین سرانه دموراژ در هر ایستگاه کاری نشان می دهد به ازای ۱۱۸۸ کانتینر در بخش خرید و مالی ۱۲۵ میلیون ریال و در بخش حمل و نقل ۱۱۷ میلیون ریال هزینه شده است. به طور خلاصه ماندگاری و انحراف از فری تایم را در بخش خرید و مالی یعنی ۵۶ روز و بخش حمل و نقل ۲۳ روز (یعنی جمعا ۸۰ روز و میزان انحراف ۳۰ روز از فری تایم) را نشان می دهد.

دموراژ، زمان مجاز/فری تایم، ترخیص