قاسم مهدوی اصل - دانشجو کارشناسی ارشد موسسه اخلاق و تربیت
مهدی عباسی - استادیار گروه روان شناسی دارالحدیث قم، قم، ایران
علی صادقی سرشت - استادیار گروه روان شناسی پژوهشکده روان شناسی دانشگاه قرآن و حدیث، قم، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی مولفه های تنظیم هیجان شادی و غم بر اساس منابع اسلامی صورت پذیرفت. در این پژوهش به منظور تحلیل مولفه های مفهومی تنظیم هیجان شادی و غم از جملات توصیفی- تبیینی متون اسلامی (قرآن و حدیث) از روش های تحلیل محتوا استفاده شد و نیز به منظور تبیین ساختار مفهومی تنظیم هیجان شادی و غم از روش معناشناسی زبانی مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور، به وسیله واژگان و مفاهیم جمع آوری شده در حوزه معنایی شادی و غم، جملات توصیفی- تبیینی مرتبط با موضوع در متون اسلامی جستجو و انتخاب گردید. برای تعیین مولفه های مفهومی نیز عملیات مقوله بندی و مفهوم سازی بر مضمون های اصلی متون انتخاب شده انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل متعددی می تواند به افزایش یا کاهش دو هیجان شادی و غم منجر شده و موجب تنظیم آن گردند که بر اساس تقسیم بندی شادی و غم به سازنده و مثبت و نیز مرضی و منفی، این عوامل به چهار دسته مولفه ی مفهومی «افزاینده شادی سازنده» با هفت زیر مولفه، «افزاینده غم سازنده» با سه زیر مولفه، «کاهنده شادی مرضی» با سه زیر مولفه و «کاهنده غم مرضی» با دوازده زیرمولفه تقسیم شدند.

تنظیم هیجان, شادی, غم, منابع اسلامی