Mohammad Ebrahim Zarei - Professor, Department of Archaeology, Institute of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.
Mohammad Shabani - Ph. D. Student Archaeology, Department of Archaeology, Institute of Art and Architecture, Bu-Ali Sina University, Hamadan, Iran.

وجود مسیرهایی مانند شاهراه خراسان و راه فرعی شاهی در منطقه همدان باعث شده است که این منطقه به عنوان یک چهارراه منطقه ای در طول دوران مختلف تاریخی شناخته شود. در دوران اسلامی این مسیرهای تجاری و زیارتی باعث پیدایش انواع فرهنگ های مختلف سفالگری می شوند. باتوجه به تاثیرپذیری فرهنگ های سفالگری منطقه همدان از مناطق بزرگ تولید سفالینه های اسلامی، در این پژوهش سعی شده به پرسش هایی از قبیل: گونه های سفالگری دوران اسلامی همدان کدام اند؟ کدام گونه های سفالی منطقه همدان از ویژگی های بومی و محلی برخوردارند؟ پاسخ داده شود. هدف اصلی نیز شناسایی انواع گونه های سفالی منطقه است که این فرآیند ازطریق مطالعه داده های باستان شناختی حاصل از بررسی ها و کاوش های علمی صورت گرفته است. درطول این پژوهش تعداد بیش از ۱۲ گونه سفالی دوران اسلامی در منطقه شناسایی گردید. تمامی این گونه ها در بازه زمانی قرون نخستین اسلامی، قرون میانی و قرون متاخر قرار می گیرند. در قرون نخستین اسلامی منطقه، انواع سفالینه های ساده بدون لعاب، گونه منقوش گلی و سفالینه های اسگرافیاتو به دست آمده است. دوره بعدی مربوط به سفالینه های قرون میانی است. ازجمله گونه های سفالی این دوران منطقه، می توان به انواع سفالینه های تک رنگ، سفالینه های بدون لعاب با نقوش قالبی، سفالینه های قلم مشکی، سیلوئت (سایه نما)، سفالینه های سلطان آباد، سفالینه های زرین فام و گونه آبی و سفید قرون میانی اشاره نمود. آخرین گروه از سفالینه های دوران اسلامی همدان مربوط به سفالینه های قرون متاخر است. در این دوران، تولید گونه هایی مانند آبی و سفیدهای دوران صفوی و سفالینه های منقوش روی لعاب با نقوش ناشیانه رواج پیدا می کند.

Hamadan Region, Pottery Styles, Islamic Era., همدان, گونه های سفالی, دوران اسلامی.