یحیی کوچ - دانشجوی دکتری رشته مهندسی منابع طبیعی- جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی نور- دانشگاه تربیت مدرس
سید محسن حسینی - دانشیار گروه جنگلداری - دانشگاه تربیت مدرس
جهانگرد محمدی - دانشیار گروه خاکشناسی - دانشگاه شهرکرد
سید محمد حجتی - استادیار گروه جنگلداری - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

وزش تندبادها در اکوسیستم­های جنگلی منجر به پیدایش میکروسایت­های متعددی می­شود که می­تواند بر روی تنوع زیستی عناصر گیاهی اثرگذار باشد. متداول­ترین این میکروسایت­ها، پیدایش روشنه­های تاج پوشش (گپ یا حفره) با سطوح مختلف و همچنین تشکیل پیت و ماندها می­باشد. به منظور بررسی تاثیر این میکروسایت­ها بر روی پارامترهای مختلف تنوع (تنوع گونه­ای، غنا و یکنواختی)، تحقیق حاضر مورد توجه قرار گرفته است. به این منظور، مساحت ۲۰ هکتار از جنگل آموزشی - پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس پیمایش شده و تعداد ۲۱ حفره تاج پوشش با سطوح مختلف و ۳۴ جفت پیت و ماند از گونه­های درختی مختلف شناسایی گردید. در داخل روشنه­ها، آماربرداری به روش ترانسکت خطی صورت گرفت و فراوانی پوشش گیاهی یادداشت شد. همچنین در محل پیت و ماندها، درصد پوشش گونه­های علفی در دوایری به شعاع ۴ متر به مرکزیت محل تلاقی پیت و ماندها و در فاصله ۲۰ تا ۳۰ متری از آنها ثبت شد. بررسی مقادیر تنوع گونه­ای، غنا و یکنواختی عناصر گیاهی در موقعیت­های مختلف عرصه جنگلی بیانگر تفاوت آماری معنی­دار در محل­های مورد بررسی می­باشد. بطوری که با شکل­گیری روشنه­های تاج پوشش، مقادیر پارامترهای تنوع افزایش آماری معنی­داری را به نمایش گذاشته و با افزایش سطوح روشنه مقادیر پارامترهای تنوع نیز روند صعودی را نشان داد. همچنین میکروسایت پیت و ماند نیز اثرگذاری معنی­داری را بر روی پارامترهای تنوع به نمایش گذاشته است، بطوری که مقادیر پارامترهای تنوع و یکنواختی در موقعیت­های پیت و ماند افزایش معنی­دار داشته اما مقادیر غنای گونه­ای علیرغم افزایش در محل پیت و ماندها تفاوت معنی­داری را از لحاظ آماری نشان نداده است. نتایج این تحقیق بیانگر آنست که وزش تندبادها و طوفان در اکوسیستم جنگلی منجر به پیدایش شرایطی در جنگل می­گردد که باعث دینامیک و پویایی جوامع گیاهی می­شود که در بحث مدیریت جنگل می­بایست مورد توجه قرار گیرد.

روشنه تاج پوشش, پیت, ماند, تنوع گونه ای, غنا, یکنواختی