روان بخش رئیسیان - مربی پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحال و بختیاری
جهانگیر پرهمت - دانشیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

در طی سال های اخیر نه تنها میزان کل بارندگی کاهش یافته است بلکه سهم بارش برف از بارندگی سالانه نیز کاهش  یافته است. در عوض تعداد بارش های با مقادیر کم نسبت به بارش های با مقادیر زیادتر افزایش یافته است. این شرایط، افزایش میزان تبخیر از سطح خاک و کاهش حجم آب های نفوذ یافته به درون خاک را به همراه دارد. برف به واسطه سفیدی رنگ و بازتابش نور خورشید، گرمای کمی از نور خورشید جذب می کند از این رو می تواند تا مدت زیادی بر روی زمین باقی مانده و سطح زمین را در برابر تبخیر محافظت کند. برف به دلیل ماندگاری بر روی سطح خاک، ذوب تدریجی و نفوذ آب حاصل از آن به خاک، از نظر میزان آب قابل استحصال اثر بخشی بیش تری نسبت به باران دارد. با توجه به امکان استحصال و بهره برداری از آب حاصل از برف، لازم است که برای مصارف گوناگون روش های متناسب، مفید و موثر مورد بررسی، شناسایی و معرفی گردند. برف در زمان بارش به صورت تقریبا یکنواخت در هر منطقه بر روی زمین قرار می ­گیرد. اما اگر توده برف از چسبندگی کافی برخوردار نباشد، ذرات آن توسط جریان وزش باد از جای خود کنده شده و توسط باد حمل و در نهایت در نقاط دیگری ترسیب و انباشته می شود. برف تازه معمولا فاقد چسبندگی کافی است، از این رو به راحتی توسط وزش باد حمل و جابجا می گردد. محل ترسیب و تجمیع برف های جابجا شده، در امکان و چگونگی استحصال آب آن تاثیرگذار است. اگر محل ترسیب برف هدفمند انتخاب شود و یا آن که به طبیعت دیکته گردد می­ توان از آب حاصل از آن بهره برداری بیش تری به عمل آورد. با اجرای پژوهشی در محدوده گردنه چرای واقع در استان چهار محال و بختیاری، وضعیت میزان انباشت و ذوب برف به مدت ۶ سال مورد بررسی قرار گرفت. طی این تحقیق نتایج و تجربیات ارزشمندی به دست آمد. در این مقاله روش ­های تله اندازی، ترسیب و تجمیع برف و موارد استفاده از آب حاصل از ذوب برف که ماحصل تجربیات اجرای طرح فوق­الذکر می باشد ارائه خواهد شد.

ذوب برف, تله اندازی, چهارمحال و بختیاری, برفانباشت, ظرفیت نگهداشت