محسن مصطفی - دانشجوی دکتری علوم جنگل و جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران
شعبان شتایی جویباری - دانشیار گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،ایران

جاده­های جنگلی امکان ورود به جنگل برای دسترسی به نقاط مختلف جنگل، خروج چوب در انجام طرح­های جنگلداری، عملیات جنگلشناسی، پرورش، حفاظت و همچنین استفاده از سایر کاربردهای جنگل را فراهم می­نمایند. با احداث این جاده­ها یک سطح عاری از پوشش گیاهی ایجاد می­شود که عامل اصلی ایجاد فرسایش و رسوب در مناطق جنگلی می­باشد. برای برآورد میزان فرسایش و رسوب جاده­های جنگلی مدل­های زیادی طراحی و معرفی شده­اند. این تحقیق به بررسی قابلیت­ها و محدودیت­های مدل­هایی که جهت تخمین فرسایش و رسوب در جاده­های جنگلی ارائه شده­اند، پرداخته است، ابتدا مدل­های موجود به دو دسته فیزیکی و تجربی تفکیک شده و مشخصات هر کدام از مدل­ها و داده­های مورد نیاز برای اجرای آنها و مناطقی که می­توانند استفاده شوند توضیح داده شده است. مدل­های فیزیکی مورد بررسی شامل مدل­های  WEPPو KINEROS۲ و مدل های تجربی شامل مدل های ROADMOD، STJ-EROS، SEDMODL،SEDMODL۲ ، WARSEM، FORECALT و CULSED می­باشند. در نهایت توانایی­ها و محدودیت­های هرکدام از مدل­ها مطرح و مورد بحث قرارگرفته شده است. نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که تعداد پارمترهای مورد نیاز، مقیاس زمانی و محدوده عملیاتی، مکان پیش­بینی و نوع پیش بینی (فرسایش یا رسوب) مدل­ها، مهمترین مشخصه­ها برای قضاوت در مورد مدل­ها می­باشد. نتیجه­گیری کلی نشان داد محدویت عمده این مدل­ها شامل مشکلات فراهم شدن تمامی داده­های مورد نیاز مدل برای اجرا و همچنین غیر قابل استفاده بودن آن­ها در مناطق مختلف می­باشد.

جاده جنگلی, مدل, فرسایش و رسوب