سعید فعلی نهاوند - دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس، نویسنده مسئول،
سلیمان رسولی آذر - استادیار گروه مدیریت کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مهاباد، مهاباد، ایران

هدف کلی پژوهش توصیفی - همبستگی حاضر، ارزیابی اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی طرح­های آبخیزداری حوزه سد آبخیز مهاباد است. ابزار جمع­آوری اطلاعات پرسشنامه­ ای بود که روایی و پایایی آن مورد تایید قرار گرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر را سرپرستان خانوارهای روستایی ساکن حوزه آبخیز سد مهاباد تشکیل دادند (۲۴۵۸N=) که از این تعداد، ۱۷۵ نفر با استفاده از فرمول کوکران به روش نمونه ­گیری تصادفی خوشه ­ای به ­عنوان نمونه آماری انتخاب شدند (۱۷۵n=). نتایج توصیفی تحقیق نشان دادند که اثرات زیست- محیطی، اقتصادی و اجتماعی طرح ­های آبخیزداری حوزه آبخیز سد مهاباد، به ­ترتیب، در سطوح "تقریبا زیاد"، "تقریبا متوسط" و "تقریبا کم" است. همچنین، آبی شدن زمین­ های زراعی، جلوگیری از وقوع سیل و افزایش مشارکت­ های مردمی مهمترین اثرات طرح­ ها در ابعاد اقتصادی، زیست- محیطی و اجتماعی بودند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان داد که اثر زیست- محیطی بیشترین و اثر اجتماعی کمترین اثر طرح ­های آبخیزداری در حوزه آبخیز سد مهاباد هستند. همچنین، نتایج حاصل از ضریب همبستگی نشان دادند که بین سطح زیرکشت و تعداد افراد خانواده پاسخگویان که درگیر فعالیت­ های کشاورزی هستند با میزان اثرات طرح های آبخیزداری رابطه مثبت و معنی ­داری وجود دارد.

اثرات اقتصادی, اثرات اجتماعی, اثرات زیست محیطی, طرح های آبخیزداری, حوزه آبخیز