مینو قره بگلو - دانشیار دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز
لاله رشاد - دانشجوی دکتری معماری اسلامی. دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز

زمینه هدف: این  نوشتار در پی آن است که با استناد به تفکر سیستمی به تبیین چارچوبی برای حضور طبیعت در معماری بپردازد. پرسش اصلی این است که نحوه ارتباط طبیعت و معماری بر اساس تفکر سیستمی چگونه قابل تبیین است. در تفکر سیستمی به عنوان یک نگرش کل­نگر شناخت بر اساس فهم کل سیستم صورت می­گیرد. از این­رو تصویر دقیق­تری از واقعیت را ارائه می­دهد. روش بررسی: روش تحقیق ماهیتی توصیفی– تحلیلی و استنباطی دارد که بروش تفکر سیستمی به کمک ابزار حلقه­های علیت انجام گشته­است.  یافته­ها: تبیین چارچوبی برای حضور طبیعت در معماری بر مبنای تفکر سیستمی، در بطن سیستم انسان- طبیعت – معماری معنا می­یابد. بر اساس شناسایی زیرسیستم­های انسان و طبیعت و معماری، دوگانه­های انسان- معماری، انسان - طبیعت و طبیعت – معماری به عنوان روابط اصلی در سیستم مشخص گشت.. بحث ونتیجه­گیری: یافته­ها حاکی از آن است که چارچوبی از حضور طبیعت در معماری ملزومات سکونتی را از رابطه انسان -معماری و اهداف معرفتی را از رابطه انسان - طبیعت  و روش­ها را از رابطه طبیعت- معماری دریافت می­کند. طی فرایند انسانی- فنی-طبیعی، ابتدا به کمک همزیستی با طبیعت در قالب درک توانش­های بسترطبیعی در نظام معرفتی زیست­بوم­محور تعامل با محیط تحقق می­یابد. در گام بعدی، بهره­گیری از رویکرد الگوبرداری از طبیعت در قالب آموختن از آن و ادغام فضایی و بصری با طبیعت به شکل­گیری کیفیاتی با وجوه انسانی در کالبد معماری می­انجامد. تمامی رویکردها در ساختار معرفتی رویکرد تکمیل طبیعت، با هدف ارتقاء انسان و طبیعت در جهت اهداف و نیازهای انسانی تحقق امر سکونت را منجر می­گردد.

انسان, طبیعت, معماری, تفکر سیستمی, فناوری