صدیقه عبداللهی - دکتری محیط زیست- آمایش محیط زیست، دانشگاه ملایر
علیرضا ایلدرمی - دانشیار دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر
کامران شایسته - استادیار گروه محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر

زمینه و هدف : مناطق حفاظت شده، پهنه­های گسترده با ارزش حفاظتی زیاد هستند که با هدف حفظ و بازسازی رویشگاه­های گیاهی و زیستگاه­های جانوری انتخاب می­شوند. به منظور مدیریت موثر مناطق حفاظت شده، نیاز به بررسی این مناطق با توجه به معیارهای حفاظتی است.روش بررسی: در این مطالعه مناطق تحت­حفاظت استان همدان با توجه به معیارهای حفاظتی تعریف شده برای حفاظت و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله­مراتبی ارزیابی شدند. یک ساختار سلسله­مراتبی برای هر یک از مناطق طراحی شد. نظر تعدادی از کارشناسان محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط­زیست استان و استادان دانشگاه با استفاده از پرسش­نامه­ای شامل ماتریس مقایسات زوجی، جمع­آوری و بر اساس آن وزن معیارها برای مناطق مختلف، بدست آمد، سپس با توجه به ضریب اهمیت به دست آمده برای معیارهای حفاظتی، مناطق حفاظت شده­ی استان رتبه­بندی گردید.یافته­ها: با توجه به امتیاز نهایی مربوط به هریک از مناطق حفاظت شده،مشخص شد که مناطق حفاظت شده خانگرمز (۳۷۸/۰)، آلموبلاغ (۲۵۰/۰) و ملوسان (۱۶۱/۰) دارای اولویت بیشتری برای حفاظت هستند.بحث و نتیجه­گیری: تعیین وزن نسبی معیارهای مختلف  نشان داد که زیر معیارهای مربوط به معیاز زیستگاه دارای اهمیت بیشتری برای رتبه بندی مناطق حفاظت شده بر اساس معیارهای حفاظتی هستند که لازم است برای برنامه­ریزی­های حفاظتی، این معیارها به درستی مورد بررسی قرار گیرد. روش مورد استفاده در این مطالعه می­تواند به عنوان یک بانک اطلاعاتی برای کارشناسان حفاظت، مدیران و برنامه­ریزان مناطق حفاظت شده سودمند واقع شود.

معیارهای حفاظتی, فرایند تحلیل سلسله مراتبی, رتبه ­بندی, مدیریت مناطق حفاظت شده