ابوا لمحمد بندری - کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی، گروه آب و مدیریت کشاورزی ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
اصغر باقری - استاد گروه آب و مدیریت کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
مجتبی سوختانلو - استادیار گروه آب و مدیریت کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

رفتارهای نامناسب کشاورزان در هنگام آماده کردن آفت کش ها انجام میدهند، میتواند باعث تخریب محیط زیست ازجمله آلودگیهای آب های سطحی و زیرزمینی و از بین بردن موجودات زنده در آب شود؛ بنابراین تبیین رفتارهای کشاورزان در مورد به کارگیری نهادههای شیمیایی بر محیط زیست و انسان ها ضرورت دارد. ازاین رو، هدف از انجام تحقیق، بررسی رفتار زیست محیطی کشاورزان دشت مغان (استان اردبیل) در بکارگیری سموم کشاورزی است. این پژوهش از نوع تحقیق، توصیفی- همبستگی و ازنظر گردآوری داده ها، از نوع تحقیقات پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق شامل همه کشاورزان دارای کشت آبی در دشت مغان (سال زراعی ۱۳۹۵ ۱۳۹۶) است (۹۹۹۶=N). حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) و به روش نمونهگیری چندمرحلهای با انتساب متناسب، به تعداد ۴۰۰ نفر تعیین شد (۴۰۰n=). ابزار تحقیق پرسشنامه ای بود که روایی آن توسط متخصصان موضوعی و استادان دانشگاه بررسی و درنهایت مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار تحقیق نیز با استفاده از ضریب آلفای کرون باخ مورد تایید قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد به طورکلی کشاورزان نگرش نسبتا مثبتی نسبت به حفظ محیط زیست داشتند. همچنین نتایج تحلیل همبستگی نشان داد رابطه معناداری بین رفتار زیست محیطی کشاورزان با متغیرهای نگرش، دانش، فاصله روستا تا مرکز خدمات کشاورزی، تجربه کشاورزی و سابقه سمپاشی در سطح یک درصد بوده است. مطابق نتایج تحلیل رگرسیون، چهار متغیر نگرش، دانش، فاصله روستا تا مرکز خدمات و سابقه سمپاشی ۵۷ درصد واریانس سطح رفتار زیست محیطی کشاورزان در به کارگیری سموم کشاورزی را تبیین می کنند.با توجه رابطه بین نگرش و دانش بر رفتار زیست محیطی کشاورزان در به کارگیری سموم کشاورزی، توجه به پیاده سازی تئوری فرایند انتقال نوآوری (دانش، نگرش و مهارت) در قالب برنامه های ترویج و آموزش کشاورزی در منطقه تحقیق میتواند نقش مهمی در بهبود رفتار زیست محیطی کشاورزان داشته باشد.

رفتار زیست محیطی, دانش, نگرش, کشاورزان, دشت مغان