آذر میرزاجان تبریزی - کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

پژوهش حاضر با هدف مقایسه طرحواره­های ناسازگار اولیه و نیازهای اساسی در نوجوانان ایتام و نوجوانان عادی انجام شد. این پژوهش شامل طرح­های توصیفی (از نوع همبستگی) و مقایسه­ای می­گردد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه نوجوانان منطقه ۳ شهر تهران بود. از این تعداد، ۸۰ نوجوان که در مقاطع هفتم، هشتم و نهم مشغول به تحصیل بودند به عنوان نمونه در نظر گرفته شد که ۴۰ نفر از آنان یتیم و ۴۰ نفر عادی بودند. نمونه­گیری هر دو گروه به صورت نمونه­گیری در دسترس بود. نمونه­های انتخاب شده به فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره­های ناسازگار اولیه و پرسشنامه نیازهای اساسی پاسخ دادند. به منظور تجزیه و تحلیل داده­ها از شاخص­های آمار توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار و شاخص­های آمار استنباطی مانند تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. تحلیل داده­ها نشان داد که از بین مولفه­های طرحواره­های ناسازگار اولیه مولفه­های محرومیت هیجانی، رها شدگی، بی­اعتمادی، شکست، از خودگذشتگی و بازداری هیجانی در سطح (۰۵/۰>p) تفاوت معناداری در نوجوانان ایتام و عادی دارند. هم­چنین نتایج حاکی از معنادار بودن تفاوت دو گروه در نیازهای اساسی در مولفه تفریح، عشق و نیاز به بقا بود (۰۵/۰>p). تفاوت معنادار بین نوجوانان ایتام و عادی نشان­دهنده این است که طرحواره­های ناسازگار اولیه و نیازهای اساسی از مولفه­های روان­شناختی موثر در پدیدآیی مشکلات روانی در نوجوانان ایتام می­باشد. بر این اساس فراهم کردن شرایطی مناسب در دوران کودکی جهت ارضای نیازهای اساسی نوجوانان ایتام برای رشد بهتر و مصونیت و پیشگیری از مشکلات روان­شناختی در آنان ضروری است.

طرحواره های ناسازگار اولیه, نیازهای اساسی, نوجوانان, ایتام