معصومه احمدی - دانشجوی دکتری مهندسی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
مقداد جورغلامی - گروه جنگلداری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران
باریس مجنونیان - استاد گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج
شهرام خلیقی - دانشیار گروه احیا مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج

عبور ماشین آلات در جنگل، باعث تراکم و فشردگی و کاهش تخلخل و ظرفیت نفوذ خاک جنگل و به تبع آن افزایش متوسط حجم رواناب سطحی می شود. با توجه به نتایج مطالعات قبل درباره تاثیر مالچ ها روی کاهش رواناب در شرایط آزمایشگاهی، هدف از این تحقیق تعیین و مقایسه میزان رواناب تولیده شده در پلات های مسیر چوبکشی بدون تیمار، تیمار جنگل دست نخورده (شاهد جنگل) و مسیر چوبکشی با تیمار مالچ خاک اره، تحت شرایط طبیعی در بخش نمخانه جنگل آموزشی و پژوهشی خیرود است تا راهکارهای مفیدی برای کاهش اثرات بهره برداری به منظور حفظ کارکرد حفاظت از آب جنگل و کاهش رواناب به کار رود. برای این مطالعه در پلات های ۶ متر مربعی و در قالب سه تکرار بر اساس بارندگی-های طبیعی نمونه های رواناب که توسط لوله های موجود در قسمت خروجی پلات به ظروف جمع آوری هدایت می شد، جمع آوری و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که مقدار رواناب در تیمار جنگل دست نخورده (شاهد جنگل) و مسیر چوبکشی بدون تیمار و مسیر با تیمار مالچ خاک اره به ترتیب ۴۰/۰ و ۴۴/۱ و ۷۱/۰ میلی متر بود که بیشترین مقدار رواناب در تیمار مسیر چوبکشی بدون تیمار و کمترین آن در تیمار جنگل دست نخورده (شاهد جنگل) مشاهده شد. همچنین با استفاده از مالچ خاک اره مقدار رواناب تولید شده ۴۹ درصد کاهش پیدا کرد، در حالی که مقدار رواناب تولیدی قبل از کاربرد مالچ در مسیرهای چوبکشی نسبت به جنگل دست نخورده ۷۲ درصد بود. همچنین رواناب تولید شده در تیمار شاهد مسیر چوبکشی ۵۱ درصد بیشتر از تیمار مالچ خاک اره است.

جنگل دست نخورده, رواناب, عملیات چوبکشی, مالچ خاک اره, مسیر چوبکشی بدون تیمار