سعید راهبری سی سخت - دانشجوی دکتری علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
محمد هادی معیری - دانشیار گروه جنگلداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
احسان عبدی - دانشیار گروه جنگلداری و اقتصاد جنگل، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، کرج
رامین رحمانی - دانشیار گروه جنگل شناسی و اکولوژی جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان
محمدهادی پهلوانی - دانشیار گروه بیوتکنولوژی و اصلاح نباتات، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان

جاده های جنگلی مهم ترین زیرساخت برای دسترسی و انجام فعالیت های مدیریتی جنگل به حساب می آیند و می توانند بر توده های حاشیه ای تاثیر بسزایی داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی میزان برد اثر طرح هندسی جاده های جنگلی (پیچ، قوس و جاده مستقیم) بر برخی شاخص های شیمیایی و بیوشیمیایی خاک در توده های مجاور آن بود. با در نظر گرفتن سه طرح مختلف هندسی جاده، از کناره جاده تا عمق ۱۰۰ متری از آن به سمت درون جنگل اقدام به اندازه گیری فاکتورهای کربن آلی خاک، ازت و حد فعالیت دو آنزیم دهیدروژناز و اوره آز در خاک جنگل در دو عمق ۱۰-۰ و ۲۰-۱۰ سانتی متری در دو تیپ مختلف جنگلی شد. به کمک تجزیه واریانس، مقایسه میانگین ها و مدل رگرسیون خط شکسته، اطلاعات به دست آمده تجزیه وتحلیل شد. نتایج تجزیه واریانس نشان دهنده تاثیر معنی دار تیپ جنگلی و طرح هندسی جاده بر متغیرهای اندازه گیری شده بود. همچنین نتایج نشان داد که با افزایش عمق خاک، تاثیر جاده بر برخی شاخص های اندازه گیری شده معنی دار نبود. نتایج مدل رگرسیون خط شکسته نشان داد که کمترین برد (فاصله) اثر جاده مربوط به حالت مستقیم جاده به میزان ۱۳ متر و بیشترین آن مربوط به داخل پیچ به میزان ۴۲ متر بود. نتایج این تحقیق می تواند راهنمایی برای طراحان و ارزیابان جاده های جنگلی برای ترسیم بافر اثر جاده در مرحله طراحی شبکه جاده های جنگلی به حداقل رساندن تاثیر جاده جنگلی بر توده کناری خود باشد.

اثرهای جاده, بیوشیمی خاک, جاده های جنگلی, رگرسیون شکسته, طرح هندسی جاده