مهناز رستمیان - کارشناس ارشد اقلیم شناسی، دانشگاه زنجان، ایران. (مسوول مکاتبات)
امیرحسین حلبیان - دانشیار، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

تابش خورشیدی رسیده به سطح زمین (Rs)، در بسیاری از زمینه های مهندسی کشاورزی، آبیاری و هیدرولوژی کاربرد گسترده ای دارد و به این دلیل روش های مختلفی برای تخمین آن ارایه شده است که معادله آنگستروم – پرسکات یکی از مهم ترین معادلات موجود در این زمینه است. این معادله دارای ضرایب تجربی است که برای هر موقعیت متفاوت می باشند. به دلیل اهمیت Rs، روش های مختلفی برای تخمین آن توسعه داده شد. پژوهش حاضر با استفاده از داده های میانگین روزانه ساعت آفتابی ایستگاه های سینوپتیک وابسته به اداره کل هواشناسی کشور در گستره خراسان شمالی، خراسان رضوی و خراستان جنوبی، طی بازه ی ۲۰۱۶-۱۹۸۸ به برآورد تابش رسیده به سطح زمین پرداخته است. جهت برآورد تابش خورشیدی در سطح زمین از روش انگستروم_ پرسکات بهره گرفته شد. در این پژوهش با استفاده از روش فرر ضرایب a و b محاسبه و سپس در معادله آنگسترم جایگذاری گردید، در نهایت با استفاده از مدل درون یابی کریجینگ نقشه های هم ارزش تابش گستره مورد مطالعه ترسیم و تحلیل گردید. نتایج این پژوهش نشان داد که مناطق جنوب، جنوب شرق منطقه مورد مطالعه، به خصوص ایستگاه نهبندان پتانسیل دریافت تابش خورشیدی، بیش تری دارند. کمینه مقادیر تابش دریافتی ماهانه ی در ماه های آذر و دی در شمال و شمال غرب منطقه مورد مطالعه قرار دارد، که به ترتیب مقادیر ۳۶/۷، ۹۸/۷ مگاژول بر متر مربع می باشد. بیشینه مقدار تابش دریافتی، در ماه تیر با مقدار ۲۴/۳۰ مگاژول بر مترمربع اتفاق می افتد و مناطق جنوب و جنوب شرق تا مرکز پهنه به خصوص ایستگاه نهبندان و به ترتیب فصول تابستان و بهار از نظر دریافت تابش خورشیدی، پتانسیل بیش تری دارند

تابش خورشیدی, ساعت آفتابی, مدل فرر, آنگستروم- پرسکات, شمال شرق ایران