علی بهنام فرد - استادیار گروه مهندسی معدن، دانشکده مهندسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران. (مسوول مکاتبات)
سلمان قاسمی - کارشناسی ارشد فرآوری مواد معدنی، دانشکده مهندسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران.

پسماند جامد تولیدی در طی یک عملیات معدن­کاری را می­توان به دو گروه سنگ باطله بخش استخراج و باطله فرآوری تقسیم نمود. برای امکان­پذیری استخراج کانسنگ، سنگ باطله باید برداشته شده و در یک دمپ قرار داده شود. دمپ سنگ باطله دارای ساختار و توزیع ابعادی ناهمگن است. سنگ باطله ممکن است دارای ابعادی کم­تر از mm۱/۰ تا بزرگ­تر از m۱ باشد. باطله فرآوری به آن پسماند جامدی گفته می­شود که پس از عملیات فرآوری دور ریخته می­شود. پایداری مکانیکی توده باطله به دلیل توزیع اندازه ابعادی کوچک و محتوی آب بالا ضعیف است. آن ممکن است همچنین محتوی فلزات سنگین و واکنش­گرهای فرآیندی مختلف باشد که احتمالا برای موجودات زنده در یک اکوسیستم سمی هستند. بنابراین، باطله فرآوری باید در مکان­های خاصی با لحاظ موارد ایمنی دفن شود. در این مقاله   روش­های متداول و نوین موجود برای دفن باطله­های فرآوری شامل دفن در سدهای باطله، پرکردن مجدد، دفن در پیت معدن و دفن در زیردریا معرفی شده­اند. همچنین روش نوین دفن هم­زمان که در آن باطله­های بخش فرآوری در منافذ موجود در سنگ­های باطله بخش استخراج قرار می­گیرد معرفی شده و مزایای آن برشمرده شده است. سپس پارامترهای مرتبط با برآورد امکان­پذیری روش دفن هم­زمان معرفی شده و تکنیک­های مختلف برای اختلاط دو نوع پسماند جامد در این روش ذکر شده­اند و یک مثال موردی گزارش شده است.      با توجه به مزایای بی­شمار روش دفن هم­زمان، می­توان آن­را در معادن کشور نیز بکار گرفت.

فعالیت های معد ن کاری, سنگ باطله بخش استخراج, باطله فرآوری, روش های دفن باطله, دفن هم زمان