آتوسا سلیمانی - کارشناسی ارشد آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست، پردیس دانشکدههای فنی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. (مسوول مکاتبات)
مجید حجتی - دانش آموخته کارشناسی ارشد سنجش از دور و سیستمهای اطلاعات جغرافیایی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

امروزه به دلیل عدم استفاده منطقی از سرزمین، تبدیل، تغییر پوشش و کاربری زمین در سرزمین­ها روند رو به رشدی داشته است. بررسی و کمی سازی این تغییرات میتواند در برنامهریزی و مدیریت پایدار سرزمین ضروری باشد، لذا در این مطالعه از سنجههای سیمای سرزمین به­عنوان ابزارهایی کمیساز برای بررسی تغییرات و وضعیت سرزمین استفاده شده است. سنجههای مورد بررسی از نوع توزیع مکانی و ترکیب بندی لکه ها می باشد. منطقه حفاظت شده دز واقع در استان خوزستان نیز به عنوان مطالعه موردی این تحقیق انتخاب شده است. به منظور تهیه نقشه­­های پوشش­ سرزمین و تحلیل تغییرات، به ترتیب، تصاویر ماهواره لندست ۷ مربوط به سنجنده TM و تصاویر ماهواره لندست ۸ مربوط به سنجنده ETM+ و متریکهای تعداد لکه، تراکم لکه، تراکم حاشیه، بزرگترین لکه، شکل سیمای سرزمین، کل حاشیه و شاخصهای تنوع گونهای و یکنواختی گونهای شانون و سیمپسون و برای تجزیه و تحلیل سنجهها در سطح کلاس از نرم­افزار Fragstats ۴.۲ و Envi استفاده شده است. نتایج بررسی و مقایسه سنجهها نشان داد که وسعت اراضی دارای پوشش گیاهی در منطقه کاهش یافته، درحالیکه اراضی خاکی روند افزایشی دارد. کاهش وسعت پوشش گیاهی و افزایش اراضی خاکی بیانگر تخریب پوشش طبیعی منطقه طی سالهای مورد مطالعه میباشد. همچنین کاهش سنجههای تعداد لکه و سنجه تراکم لکه و افزایش سنجه تراکم حاشیه نشان از افزایش تخریب پوشش های طبیعی این منطقه حفاظت شده و افزایش مرز مشترک با کاربری های اطراف خود دارد.

سنجه, سیمای سرزمین, تجزیه و تحلیل مکانی, سنجش از دور, منطقه حفاظت شده دز