یونس خسروی - استادیار گروه علوم محیط زیست، دانشکده علوم، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران. (مسوول مکاتبات)
حمید اشجعی - دانشجوی کارشناسی ارشد سیستم های اطلاعات جغرافیایی، گروه نقشه برداری، دانشکده عمران و نقشه برداری، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی فناوری پیشرفته، کرمان، ایران.

چکیده افزایش روزافزون جمعیت شهری و توسعه منطقه­های شهری، افزایش مصرف مواد دارای پسماند تجزیه ناپذیر و بسیاری از دورریزهای دیگر زندگی ماشینی و مدرن سبب توجه بیش­تر مدیران شهری به پسماندها شده است. اثرات مخرب محیط زیستی، اقتصادی و اکولوژیکی محل­های دفن سبب توجه بیش­تر به انتخاب محل دفن مناسب برای پسماندهای شهری شده است. هدف از این پژوهش، پیشنهاد بهترین مکان برای دفن پسماندهای شهری شهر قزوین می­باشد. در مطالعه حاضر نخست معیارها و اصول مکان­یابی محل دفن پسماندهای شهری بر اساس منابع معتبر بیان شده است و سپس لایه­های اطلاعاتی نظیر خاک­شناسی، زمین شناسی، آبراهه، نقاط شهری و روستایی، اقلیم، جاده­ها و ... برای شهر قزوین معرفی شدند. با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) و بهره­گیری از لایه­های اطلاعاتی از طریق وزن­گذاری لایه ها با استفاده از روش AHP در محیط نرم افزار۱۰.۳  ArcGIS، اطلاعات و نقشه­ها تهیه شده­اند. بر اساس نقشه­ها و لایه­های ایجاد شده، مکان­های مستعد برای دفن بهداشتی در ۵ کلاس مشخص شدند و زمین­هایی با مساحت ۷۰ هکتار به بالا را از میان زمین­های کلاس پنجم جهت بهترین مکان برای دفن پسماند در بازه ۴۰ ساله پیشنهاد شد. با تقسیم شهرستان قزوین به ۴ منطقه، مکان­های مناسب دفن برای زباله­های شهرها و روستاهای هر منطقه معرفی گردید.  براساس نتایج تحقیق مشخص شد محدوده مرکزی و شمالی شهر قزوین به دلیل نفوذپذیری کم و جنس خوب خاک، کاربری اراضی مناسب، فاصله و حریم مناسب از رودخانه­ها، گسل­ها، شهرها و روستاها، دسترسی و نزدیکی به جاده­های ارتباطی، اقلیم خشک می­تواند مناسب­ترین مکان برای دفن پسماند شهری پیشنهاد شود.

مدیریت پسماند, تحلیل سلسه مراتبی, دفن زباله, سیستم اطلاعات جغرافیایی, شهر قزوین