آزاده مهری - دانشجوی دکتری آمایش محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران (مسوول مکاتبات)
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار گروه محیط زیست، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گلستان، ایران.

امروزه، به دلیل وجود بحران­های محیط­زیستی حاصل از استفاده غیر منطقی و تبدیل زمین، نیاز به ارزیابی توان بوم­شناختی و آمایش کاربری­ها در سرزمین قبل از اجرای توسعه، بیش از پیش ضروری گردیده است. روش­های متفاوتی در جهان برای ارزیابی و آمایش سرزمین استفاده می­شوند. در این مقاله مدل های مختلف آمایش سرزمین مورد بررسی قرار گرفته اند و انواع روش ها با اهداف، کاربردها و کاربری های مختلف شناسایی شده ­اند. در این خصوص به مرور مدل های آمایش سرزمین و تحلیل و ارزیابی ویژگی های اصلی آن ها را پرداخته شده است. مدل­های آمایش سرزمین در پنج گروه شامل سامانه­های خبره، ارزیابی چندمعیاره، برنامه­ریزی ریاضی، روش­های ترکیبی و مدل­های     شبیه سازی مکانی قابل بررسی هستند. هر کدام از این گروه­ها دارای زیرگروه­هایی شامل انواع مدل­های آمایش سرزمین مختلف هستند. مدل­های مورد بررسی در سامانه­های پشتیبان تصمیم­گیری نیز استفاده می شوند که اغلب آن­ها وابسته به GIS هستند. هدف این مقاله تحلیل مدل­ها و روش های مختلف آمایش سرزمین برای ارایه یک مرور کلی ساختاریافته است و نتایج آن امکان انتخاب روش ویژه هر مساله کاربردی را تسهیل می­نماید

آمایش سرزمین, سامانه های خبره, ارزیابی چندمعیاره, برنامه ریزی ریاضی, مدل های شبیه سازی مکانی