علی اصغر واحدی - موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
اسداله متاجی - دانشگاه علوم و تحقیقات تهران

با برآورد مخازن کربن آلی کف جنگل می توان قطعیت ارزیابی منابع جنگلی در زمینه میزان جذب و انتشار دی اکسید کربن اتمسفری را افزایش داد. هدف تحقیق حاضر این است که مشخص کند تنوع زیستی گیاهی در اشکوب های مختلف با توجه به ویژگی های فیزیکی جنگل تا چه اندازه می تواند معرف تغییرات ذخایر حوضچه های کربن آلی کف جنگل محسوب شود. تحقیق حاضر در قطعه شاهد سری سه جنگل آمیخته راش گلندرود نور صورت گرفت. قطعات نمونه با سطح ۴۰۰ متر مربع به صورت سیستماتیک با فاصله ۱۰۰ متر از یکدیگر در سطح منطقه اجرا شد و در داخل هر قطعه نمونه، چهار ریزقطعه نمونه ۱ متر مربعی و ۵۰ × ۵۰ سانتی متر مربعی به ترتیب برای اندازه گیری و جمع آوری پوشش علفی و لایه لاشبرگی جانمایی شدند. پس از تفکیک ۸۰ گرم از لایه علفی و لاشبرگی توزین شده در عرصه، کلیه نمونه ها به مدت ۴۸ ساعت در دمای ۶۵ درجه سانتی گراد در آون خشک شدند و ضریب کربن نیز با استقرار نمونه ها در کوره حرارتی اندازه گیری و محاسبه شد. نتایج نشان داد تغییرات تنوع زیستی پوشش درختی در عوامل مختلف توپوگرافی معنی دار نبودند. از طرفی شاخص های وفور و غلبه گونه ای پوشش علفی نیز به ترتیب در دامنه های ارتفاعی از سطح دریا و جهات دامنه دارای تغییرات معنی دار بودند. با این تفاسیر، فقط ذخایر مخازن کربن تجمعات لاشبرگی در شیب های مختلف دارای تغییرات معنی دار بود. در ادامه، نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری بین تنوع زیستی کلیه پوشش های گیاهی و ذخایر کربن پوشش علفی وجود نداشت، ولی ذخایر کربن آلی لایه لاشبرگی با میانگین ۵/۱ ± ۳/۱۸ تن در هکتار با شاخص تنوع شانون، غنای گونه ای و شاخص اهمیت گونه ای پوشش درختی ارتباط معنی داری داشت.

ترسیب کربن, تنوع زیستی, رستنی های علفی, فیزیوگرافی, لاشبرگ