احمد عرفان منش - گروه پژوهشی فراورده های بیولوژیک دامی، سازمان جهاد دانشگاهی تهران، تهران، ایران
بابک بیک زاده - گروه زیست شناسی سلولی مولکولی و میکروبیولوژی، دانشکده علوم و فناوری های زیستی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
مجید خانزاده - گروه پژوهشی فراورده های بیولوژیک دامی، سازمان جهاد دانشگاهی تهران، تهران، ایران

همزمان با توسعه آبزی پروری در دنیا، بیماری ها در این صنعت افزایش یافته است. استفاده از واکسن ها و آنتی بیوتیک ها روش پذیرفته شده ای در سراسر جهان برای مقابله با بیماری ها است. اما مسیر مبارزه با بیماری ها در ایران به سمت مصرف آنتی بیوتیک ها رفته است. استفاده بی رویه از آنتی بیوتیک ها فشار تکاملی بر باکتری های بیماری زا و غیر بیماری زا وارد می کند که نتیجه آن ظهور سویه های مقاوم به آنتی بیوتیک ها و بازگشت بیماری با شدت بیشتر است. از طرفی دیگر آنتی بیوتیک ها بر عملکرد سیستم ایمنی و واکسن ها هم تاثیر می گذارند. مجموع این رخدادها، جنبه اقتصادی پرورش ماهی را تحت تاثیر قرار می دهد. بنابراین مصرف آنتی بیوتیک ها از جنبه تاثیر در محیط زیست و بهداشت عمومی، سیستم ایمنی، واکسن و اقتصاد آبزی پروری مورد اهمیت است. در این مقاله مروری سعی گردیده با مطالعه و بررسی تحقیقات پیشین در خصوص آنتی بیوتیک ها و واکسن ها، تحلیل اقتصادی مصرف واکسن و همچنین اثرات بهداشتی آن، با پاسخ به سوال "واکسن یا آنتی بیوتیک: کدام یک در پرورش ماهی باید استفاده شود؟" اهمیت استفاده از واکسن ها به جای آنتی بیوتیک ها نشان داده شود.

واکسن, آنتی بیوتیک, آبزی پروری, سیستم ایمنی, بهداشت عمومی