زهره نوروزی مطلق - گروه مهندسی شیمی، دانشکده مهندسی، دانشگاه فردوسی مشهد
محمود اخوان مهدوی - هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
رضا قشلاقی - مهندسی شیمی، دانشگاه فردوسی مشهد

کاروتنوئیدها اثرات فراوانی بر روی سلامتی انسان دارند. این ترکیبات توسط گیاهان و ریزجلبک­ها تولید می­شوند. امروزه استخراج کاروتنوئیدها از ریزجلبک­ های خوراکی همچون کلرلا بسیار مورد توجه قرار گرفته است، زیرا ریزجلبک ها در تمام سال (بدون توجه به فصل) و با سرعتی بسیار بیش­تر از گیاهان در زمین­ های غیر زراعی رشد می­ کنند. هدف از این پژوهش ارایه روشی برای افزایش تولید کاروتنوئیدهای ریزجلبک کلرلا سروکینیانا است. برای این منظور، اثر غلظت­ های متفاوت از دو ماده مغذی نیترات سدیم به عنوان منبع نیترات و دی پتاسیم هیدروژن فسفات به عنوان منبع فسفات بر روی میزان تولید کاروتنوئیدها به صورت آماری بررسی شد. برای بررسی اثر غلظت­ های مختلف نیترات و فسفات از طرح کاملا" تصادفی آزمایش فاکتوریل و نرم افزار Minitab استفاده شد که در آن سطوح غلظت در نظرگرفته شده برای نیترات برابر  ۰۴/۰، ۲۵/۰ و ۵/۱ و برای فسفات برابر  ۰۱/۰، ۰۴/۰ و ۱۶/۰ بود. نتایج نشان داد که در غلظت ۵/۱ از نیترات و  ۰۴/۰ از فسفات غلظت کاروتنوئیدها بیشینه است (  ۲۱/۰  ۷۵/۶). در این شرایط، جهت افزایش تولید کاروتنوئیدها، به محیط کشت فیتوهورمون نفتالن استیک اسید اضافه شد. در غلظت بهینه ppm ۵/۲ از نفتالن استیک اسید غلظت کاروتنوئیدها ۷۱/۲۶ % افزایش یافت و به مقدار  ۱۵/۰  ۴۹/۸ رسید.

رنگدانه, سروکینیانا, فسفات, نیترات