دی اکسید کربن، متان و نیتروز اکسید مهم ترین گازهای گلخانه ای محسوب می شوند که تغییرات آنها تا حد زیادی متاثر از تغییرپذیری شاخص های اکوفیزیولوژی کربن و نیتروژن خاک است. با هدف بررسی تاثیر تخریب جنگل و تغییر کاربری اراضی بر شاخص های اکوفیزیولوژی کربن و نیتروژن خاک، سه کاربری جنگل (توده کمتر دست خورده با گونه های ممرز و انجیلی)، مرتع (زمین لخت همراه با پوشش های علفی تنک) و کشاورزی (تحت کشت برنج) مدنظر قرار گرفت. نمونه برداری از خاک به صورت تصادفی سیستماتیک (ده نقطه در هر کاربری) از دو عمق ۱۰- ۰ و ۲۰ - ۱۰ سانتی متری صورت پذیرفت. وزن مخصوص ظاهری، بافت، رطوبت، اسیدیته، کربن آلی، نیتروژن کل و مشخصه های اکوفیزیولوژی (تنفس میکروبی، زیست توده میکروبی کربن و نیتروژن، ضریب متابولیک) در محیط آزمایشگاه سنجیده و محاسبه شد. تجزیه واریانس مشخصه های اکوفیزیولوژی خاک، حاکی از آن است که مقادیر تنفس میکروبی، زیست توده میکروبی کربن و نیتروژن در عمق های اول (۲۲/۱، ۶۶/۶۶۵ و ۳۲/۷۱ میلی گرم بر کیلوگرم) و دوم (۱۰/۱، ۴۴/۵۰۸ و ۷۲/۵۶  میلی گرم بر کیلوگرم) خاک کاربری جنگل به طور معنی دار بیشتر از سایر کاربری ها بوده است. بیشترین مقدار ضریب متابولیکی نیز به طور معنی دار به عمق های اول و دوم (۱۱/۴ و ۲۳/۶ میکروگرم دی اکسید کربن بر میلی گرم زیست توده میکروبی کربن در روز) خاک کاربری کشاورزی اختصاص داشت. نتایج این پژوهش موید تاثیر شایان توجه انواع کاربری بر شاخص های زیستی کیفیت خاک است، به طوری که با تبدیل کاربری جنگل به سایر کاربری ها کیفیت زیستی خاک کاهش معنی داری یافته است.

تنفس میکروبی, زیست توده میکروبی کربن, زیست توده میکروبی نیتروژن, ضریب متابولیک