به منظور بررسی اثر مشخصه های محیطی شیب، جهت دامنه، ارتفاع از سطح دریا و شکل زمین بر وضعیت کمی و کیفی توده های جنگلی ارس در دامنه های هزارمسجد واقع در شمال خراسان رضوی، نقشه های این مشخصه ها تهیه و پس از تلفیق آنها، واحد های همگن مشخص شد. از روش استراتیفیکاسیون (مونه بندی) برای نمونه برداری استفاده شد. در هر واحد همگن، سه قطعه نمونه دایره ای به مساحت ۱۰۰۰ متر مربع برداشت شد. در هر قطعه نمونه، پس از برداشت نمونه ای از خاک سطحی و اندازه گیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، نتایج با استفاده از تحلیل چندمتغیره PCA تجزیه وتحلیل شد. در هر قطعه نمونه، مشخصه های تعداد، رویه زمینی، ضریب قدکشیدگی، متوسط قطر برابرسینه، متوسط قطر تاج، درصد تاج پوشش، مقدار زادآوری، درصد درختان سالم و شاداب و درصد درختان آفت زده تعیین شد. نتایج نشان داد که ارتفاع از سطح دریا بر مشخصه های تعداد در هکتار، رویه زمینی، ضریب قدکشیدگی، سطح تاج پوشش و زادآوری و درصد درختان با شادابی متوسط پایه های ارس تاثیر دارد. عامل شیب بر مشخصه های متوسط قطر برابرسینه، رویه زمینی در هکتار، میانگین قطر تاج، میانگین ارتفاع، درصد درختان با شادابی متوسط و نیز درصد درختان آفت زده ارس تاثیرگذار است. جهت جغرافیایی بر مشخصه های میانگین قطر برابرسینه، ارتفاع، ضریب قدکشیدگی، متوسط قطر تاج، درصد درختان شاداب و درصد درختان آفت زده موثر است. شکل زمین با مشخصه های ارتفاع کل، ضریب قدکشیدگی، متوسط قطر تاج و درصد درختان شاداب ارتباط معنی داری دارد. بر اساس نتایج تحلیل  PCAمی توان گفت فسفر، رس، pH و لای، بیشترین تاثیر؛ و درصد رطوبت اشباع کمترین تاثیر را بر ارس دارد.

جنگل ارس, ارتفاع از سطح دریا, شیب, جهت دامنه, شکل زمین, خراسان