فاطمه اسکندری گوجه قملاق - دانشجوی کارشناسی ارشد تکتونیک از دانشگاه دامغان
سعید الرضا اسلامی - دکترای تکتونیک از دانشگاه شیراز، عضو هیئت علمی دانشگاه دامغان

تحلیل شکستگی های موجود در مناطق زمین ساختی از قبیل چین خوردگی های وسیع، اغلب در درک چینش ساختاری آن مناطق مفید بوده و اطلاعات جزئی تری از نحوهی تکوین و جهت تنش حاکم بر آن ها می تواند فراهم نماید. در این تحقیق شکستگی های ناودیس تنگ شمشیربر در ورقه سیاه- خانی که یکی از ورقه های راندگی پهنه البرز است از طریق پردازش داده های دورسنجی و برداشت های صحرایی مطالعه شد. بر اساس نتایج حاصله، شکستگی های دارای امتداد میانگین N40°W تراکم بالایی در گسترهی ناودیس نشان داده و شکستگی های با راستای میانگین N25°E با فراوانی کمتر، ساختار مزدوج آن ها را تشکیل می دهند که این امر در ارتباط با موقعیت گسل شمال البرز NW 45 E N67 قابل تأمل است. در ابتدای تاریخچهی دگرشکلی منطقه، تنش وارده بر توده سنگ ها در شرایط شکل پذیر به صورت چین خوردگی بروز می نماید و سپس گسل شمال البرز عمود بر روند بزرگترین تنش تراکمی اصلی منطقه شکل گرفته و رشد چین با سازوکار انتشار گسلی ادامه می یابد. ادامه دگرشکلی با لغزش گسل شمال البرز و رشد چین خوردگی و ایجاد و گسترش شکستگی ها در ناودیس نمایان می گردد و گسل های امتدادلغز مزدوج در ابعادی وسیع در طول چین ایجاد می شوند و موجب دگرشکلی ناودیس می گردند. تحلیل هندسی و جنبشی گسل ها در کنار تحلیل شکستگی های این ناودیس نشان داد که موقعیت بزرگترین تنش تراآمی اصلی، به صورت افقی در راستای NNW-SSE ٣٣٧ وچکترین تنش تراکمی اصلی به صورت قائم و راستای تنش تراکمی متوسط، به صورت افقی در راستای ENE-WSW ٠۶٧ است.

تحلیل شکستگی، ناودیس تنگشمشیربر، البرز شرقی