مرتضی نیازی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه امام صادق (ع)

مساله توسعه نیافتگی از مسائلی است که همواره ذهن اندیشمندان را به خود مشغول ساخته است. حکمرانان مختلف با توجه به پیش فرض های ذهنی خود اقدام به طرح های توسعه ای مختلف می کنند و در نتیجه تبعات و آثار مختلف آن را مشاهده می نمایند. یکی از تبعات برخی طرح های توسعه منطقه ای و اقتصادی، توسعه نامتوازن و شکل گیری مرکز- پیرامون بوده است به طوری که برخی مناطق از سرمایه هایی که متعلق به تمامی آحاد جامعه است، بیشتر منتفع شده و برخی دیگر نیز به حالت فقر و عدم توسعه درآمده اند. در حال حاضر این عدم توارن در کشور خود را به صورت محرومیت های گسترده در شرق کشور و تمرکز بیشتر امکانات کشور در غرب کشور نشان داده است. از سویی تمرکز امکانات در چند کلان شهر و فاصله زیاد امکانات و بهره مندی مردم در این مراکز با سایر مراکز جمعیتی کشور در شهر ها و روستاها، نمود دیگری از این عدم توازن ها در توسعه کشور را نشان می دهد.این مقاله درصدد آن است تا با مطالعه پژوهش های پیشین، چالش ها و موانع توسعه متوازن را شناسایی کرده و با استفاده از روش دیمتل به بررسی روابط میان این چالش ها بپردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد چالش نگرش بخشی و فقدان مدل صحیح برای توسعه، اثرگذارترین مانع و همچنین چالش های مفهومی و معنایی، اثرپذیرترین مانع از موانع توسعه متوازن منطقه ای و توسعه اقتصادی کشور به شمار می روند.

توسعه اقتصادی، توسعه متوازن، توسعه منطقه ای، اقتصاد رانتی، روش دیمتل، نمودار IRM