جعفر بلوری بزاز - دانشیار دانشکده ی مهندسی، گروه عمران دانشگاه فردوسی مشهد
محمدعلی معروف - دانشجوی کارشناسی ارشد مکانیک خاک و پی، دانشگاه فردوسی مشهد

خاک­های رمبنده در صورت اشباع شدن بدون آنکه تغییری در تنش­های اعمالی ایجاد کنند و یا تحت اثر ارتعاش قرار گیرند، نشست زیادی    می­کنند و ممکن است به پی­، جاده­، خطوط ریلی، سدها، خطوط لوله و یا دیگر سازه­ها خسارت وارد آورند. خاک­های رمبنده در بسیاری از مناطق جهان به صورت پراکنده، و در ایران بیشتر در مناطق مرکزی و شرقی مشاهده می­شوند. در تحقیق حاضر، خاک محدوده­ی شمال شرق شهر مشهد مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به مقاومت پایین خاک این منطقه هنگام اشباع شدن، به نظر می­رسد که خاک محل پروژه مستعد رمبندگی باشد. علاوه بر این، با عنایت به احداث سازه­های ریلی و ساختمان در محل، ممکن است در اثر ارتعاش ناشی از عبور قطار و افزایش رطوبت، نشست زیادی به خاک تحمیل شود و همین امر مشکلاتی برای سازه­های ریلی و ساختمان­های موجود ایجاد کند. در همین راستا تعیین میزان رمبندگی خاک ضروری می­نمود. به این منظور، ابتدا مشخصات فیزیکی و مکانیکی خاک منطقه مورد ارزیابی قرار گرفت و سپس جهت تعیین میزان رمبندگی، معیارهای مختلت رمبندگی بررسی و با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج آزمایش­های آزمایشگاهی انجام شده نشان داد که خاک به افزایش رطوبت حساس بوده است و در صورت اشباع شدن، پارامترهای مقاومتی آن کاهش می­یابد. برای بررسی دقیق­تر پتانسیل رمبندگی، تعدادی آزمایش برجا انجام شد. نتایج این آزمایش ها نیز نشان می­دهد که خاک محل به افزایش رطوبت و رمبنده بودن حساس است و می­تواند برای خطوط ریلی و سازه های احداثی در محل مشکل ایجاد کند.

: آزمایش های صحرایی, پتانسیل رمبندگی, خاک رمبنده, معیار رمبندگی