حمیدرضا ناصری - ۱. عضو هیئت علمی دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی، تهران
سهراب زارع - دانشجوی کارشناسی ارشد هیدروژئولوژی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران
جعفر حسن پور - دکتری زمین شناسی مهندسی، مدیر پروژه­های زیرزمینی، مهندسی مشاور ساحل
مسعود مرسلی - دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت معلم، کرج

تاثیر وجود آب­های زیرزمینی بر روی حفاری تونل از جهت تاثیر بار هیدرولیکی آب زیرزمینی بر روی شرایط حفر تونل و در نتیجه میزان آب ورودی به تونل، مسئله بسیار مهم در حفاری مکانیزه در محیط­های شهری است. نفوذ آب به تونل می­تواند منجر به وارد شدن خساراتی به تجهیزات ساخت تونل، پرسنل و روند اجرای کار شود. لذا جهت طراحی سیستم ایمنی تونل و پیش بینی تمهیدات ایمنی قبل از شروع عملیات حفاری، بررسی وضعیت هیدروژئولوژی مسیر تونل ضروری است. آگاهی از میزان نشت آب به تونل می­تواند در انتخاب روش حفاری مناسب و همچنین شرایط طراحی و نوع پمپ مورد نیاز، برای خروج آب از تونل موثر باشد.  در این مقاله با استفاده از روش مدل­سازی عددی تفاضل محدود (با استفاده از نرم افزار GMS۷.۰ و کد MODFLOW) و روش­های تحلیلی میزان دبی آب زیرزمینی به قطعه شرقی - غربی خط هفت تونل متروی تهران تخمین زده شده است. داده­های مورد استفاده شامل تراز آب زیرزمینی در سال آبی ۸۸-۸۷، میزان پمپاژ چاه­ها، آب برگشتی چاه­های فاضلاب، بارش و تغییرات میزان هدایت هیدرولیکی در طول مسیر تونل می­باشد. میانگین مقدار دبی بدست آمده برای کل ۱۲ کیلومتر قطعه شرقی- غربی خط هفت متروی تهران در روش تحلیلی ۳۴۵ لیتر بر ثانیه و در روش مدل­سازی عددی ۲۹۵ لیتر بر ثانیه است. در پایان، نتایج مدل­سازی تفاضل محدود و روش­های تحلیلی برای زون­های مختلف مسیر تونل با هم مقایسه شده است. این مقایسه نشان می­دهد که میزان نفوذ به دست آمده از روابط تحلیلی به نتایج مدل نزدیک است.

مدل سازی, تفاضل محدود, کد MODFLOW, روش های تحلیلی, تونل, نشت آب زیرزمینی