قنبر ملک - دانشجوی دوره کارشناسی ارشد زمین­شناسی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس
ماشااله خامه چیان - دانشیار گروه زمین­شناسی مهندسی دانشکده علوم پایه دانشگاه تربیت مدرس
کاظم مرادی هرسینی - استادیار دانشکده علوم زمین دانشگاه دامغان

رودخانه بهمنشیر یک رودخانه جزر و مدی دوسویه در جنوب غربی استان خوزستان می­باشد که از رودخانه کارون در محلی به نام سه شاخه حفار (محل اتصال رودخانه­های کارون، اروندرود و بهمنشیر) در نزدیکی خرمشهر منشعب شده و بعد از طی مسیری در حدود ۸۰ کیلومتر به خلیج فارس منتهی می­گردد. نهشته­های عهد حاضری که در امتداد این رودخانه وجود دارند، شامل دو افق رسی می­باشند که توسط یک افق ماسه ای- سیلتی از یکدیگر جدا شده­اند. این نهشته­ها که در یک محیط جزر و مدی ته نشست یافته­اند به عنوان سری جزر و مدی بهمنشیر شناخته می­شوند. مطالعات هیدرودینامیکی و محیط­رسوبی این رودخانه نشان می­دهد که جریانات جزر و مدی از طریق رودخانه اروندرود در بالادست و از طریق خلیج­فارس در پایین­دست وارد رودخانه بهمنشیر می­شوند. در منطقه میانی رودخانه نیز به علت مورفولوژی مئاندری آن، شدت انرژی و تراز جزر و مد کاهش پیدا می­کند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر شرایط هیدرودینامیکی و مورفولوژیک خاص این رودخانه بر روی خصوصیات زمین­شناسی مهندسی نهشته­های سری بهمنشیر می­باشد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که در مناطق بالادست و پایین­دست رودخانه به علت حضور جریانات جزر و مدی دوسویه، شرایط رسوبی و محیط شیمیایی تقریبا یکسانی به وجود آمده است که این شرایط سبب ایجاد مشابهت­هایی در خصوصیات زمین­شناسی مهندسی از قبیل خصوصیات فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی نهشته های سری بهمنشیر شده است. همچنین در منطقه میانی رودخانه به علت کاهش شدت انرژی جریان به دلیل مئاندری شدن این قسمت از رودخانه، درصد کانی­­های رسی نسبت به کانی­های غیررسی افزایش یافته است. همین امر موجب شده خصوصیات زمین­شناسی مهندسی منطقه میانی رودخانه نسبت به مناطق بالادست و پایین­دست آن تغییرات زیادی نشان دهد.

خصوصیات زمین شناسی مهندسی, سری بهمنشیر, شرایط هیدرودینامیکی, مورفولوژی