آیدا یوسفی - پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
فائزه السادات طباطبائی - پژوهشگر دکتری معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
وحدانه فولادی - استادیار گروه معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

نماد ماندالا، در قالب یک کهن الگو از ابتدایی ترین نمادهای شناخته شده توسط بشر می باشد. ماندالا در حقیقت دایره های تو در تو و در هم تنیده ای است که از دایره ای مهین آغاز و به دایره ای کهین به فرجام می آید. درون این دایره مربعی محاط است و داخل مربع، صلیبی با اشاره به چهار جهت اصلی قرار دارد. چنین ویژگی به لحاظ ساختار هندسی منظم و متقارن و در عین حال مرکزگرا بسیار در طراحی فضا در مقیاس خرد و کلان مناسب می باشد. در این تحقیق ضمن آشنایی با مفهوم بنیادین ماندالا و بیان دیدگاه های گوناگون در ارتباط با این نماد، به ارتباط این انگاره در امکان ایجاد راه یابی و خوانایی به عنوان دو مولفه اصلی در طراحی شهری و تحلیل چند نمونه موردی پرداخته شده است. روش گردآوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای و روایی می باشد و روش تحقیق به صورت کیفی از نوع توصیفی-تحلیلی است. در پایان نتیجه گیری شد، اثرگذاری انگاره ماندالا به لحاظ ویژگی های ساختاری و روحانی مختص خود، در خوانایی و دسترسی راحت تر و مکان یابی هدفمند برای المان ها و بناهای اصلی شهری در طراحی شهر بسیار مناسب است.

ماندالا، طراحی شهری، راه یابی، خوانایی